دانشگاه بینالمللی مذاهب اسلامی
مطالعات تقریبی مذاهب اسلامی (فروغ وحدت)
2252-0678
15
52
2020
02
20
ابوبکر بیهقی و شعب الإیمان
5
19
FA
حامد
شریعتی نیاسر
0000-0003-4959-0198
استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه مذاهب اسلامی
hshariati@ut.ac.ir
مجید
معارف
استاد گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه تهران
maaref@ut.ac.ir
ابوبکر احمد بن حسین خسروجردی بیهقی از محدثان و عالمان معروف اهلسنت در قرنهای چهارم و پنجم قمری و دوران طلایی حدیث اهلسنت است. وی از مروجان و احیاگران مکتب شافعی است و کتابهای «<em>السنن الکبری</em>»، «<em>معرفة السنن و الآثار</em>» و «<em>السنن الصغیر</em>» وی اعتبار والایی نزد اهلسنت دارند. اثر دیگر وی «<em>شعب الإیمان</em>» است که با توجه به حدیث مهمی از پیامبر(ص)، در بیان تعداد شعبههای ایمان نوشته شده است. این کتاب جامعی از روایات اعتقادی و اخلاقی است که وی آن را با الهام از کتاب <em>المنهاج</em> حلیمی در ۷۷ باب تنظیم کرده است. از ویژگیهای برجسته آن، ذکر اسناد و طرق احادیث به همراه اشاره به طریق تحمل، نقد سندی و محتوایی احادیث، شناسایی احادیث جعلی و پرهیز از نقل آنها، تبویب و دستهبندی احادیث و تبیین و توضیح آنها، بیان نکتههای غریب الحدیثی، و ذکر پارهای از گزارشهای تاریخی است که این اثر را از دیگر آثار مشابه خود متمایز ساخته است.
بیهقی,شعب الإیمان,جامع حدیثی,جوامع روایی اهلسنت,کتاب المنهاج حلیمی
https://foroughevahdat.mazaheb.ac.ir/article_111073.html
https://foroughevahdat.mazaheb.ac.ir/article_111073_3c9c27279338e80ebd62d097b79d761f.pdf
دانشگاه بینالمللی مذاهب اسلامی
مطالعات تقریبی مذاهب اسلامی (فروغ وحدت)
2252-0678
15
52
2020
02
20
اتحاد مکانی و اتصال صفوف در نماز جماعت از منظر فقه مذاهب اسلامی
20
27
FA
مهدی
رهبر
دانشیار گروه فقه و حقوق امامیه دانشگاه مذاهب اسلامی
rahbarmahdi@yahoo.com
از جمله شرایط صحت نماز جماعت، اتصال بین صفوف نماز است. از نظر فقه امامیه، صفوف نماز نباید بیش از یک قدم متعارف یا مقداری که عرفاً نزدیک محسوب میشود، از هم فاصله داشته باشد، خواه امام و مأموم در یک مکان مانند مسجد باشند، یا مکان متعدد باشد. روایات، اجماع و مقتضای قضاوت عرف متشرعه، از جمله ادله دیدگاه امامیه میباشد. فقهای اهلسنت با استناد به اجماع و مقتضای مسجد، معتقدند در صورت اتحاد مکان نماز، امکان آگاهی مأموم از نماز امام جهت تبعیت از او کفایت میکند و اگر نماز در مسجد اقامه شود، با فاصله زیاد بین صفوف نیز نماز جماعت صحیح است و اگر در خارج از مسجد اقامه شود، برخی رعایت فاصله کمتر از 300 ذراع و برخی نزدیکی عرفی را لازم میدانند و گروهی نزدیکی صفوف را لازم نمیدانند. در این مقاله با روش توصیفی ـ تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانهای و با هدف دستیابی به حکم شرعی اتصال صفوف نماز جماعت و تبیین مقدار فاصله بین صفوف، به بررسی و تحلیل دیدگاههای مختلف در این زمینه پرداخته میشود. طبق یافتههای تحقیق و دیدگاه نگارنده، لزوم رعایت فاصله یک قدم متعارف بین صفوف چه در مسجد و چه خارج از آن، با مقتضای احتیاط در شبهه وجوبی که دائر بین اقل و اکثر ارتباطی است، تناسب دارد و اتحاد مکان نماز در این حکم مدخلیتی ندارد.
نماز جماعت,اتصال صفوف,امام و مأموم,اتصال عرفی,اتحاد مکان
https://foroughevahdat.mazaheb.ac.ir/article_111074.html
https://foroughevahdat.mazaheb.ac.ir/article_111074_dd6b88f681379faaffda3a254b7f0177.pdf
دانشگاه بینالمللی مذاهب اسلامی
مطالعات تقریبی مذاهب اسلامی (فروغ وحدت)
2252-0678
15
52
2020
02
20
امکان سنجی اعمال خیار شرط منفصل از دیدگاه مذاهب اسلامی
28
34
FA
محمدرضا
کیخا
0000-0003-3434-287x
دانشیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه سیستان و بلوچستان
kaykha@hamoon.usb.ac.ir
عبدالله
فتوحی
دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه سیستان و بلوچستان
abdollah.fotouhi@gmail.com
خیار شرط از جمله نهادهای حقوقی پرکاربرد در فقه و حقوق اسلامی و تأثیرگذار در روابط بین متعاقدین قراردادها میباشد که فقهای مذاهب اسلامی کم و کیف و شرایط و ضوابط آن را تبیین کردهاند. یکی از مباحث مهم و اختلاف برانگیز پیرامون این خیار، آن است که آیا مدت خیار، حتماً متصل به عقد باشد، یا اینکه میتواند منفصل از آن هم باشد؟ همه مذاهب اسلامی اصل خیار شرط را پذیرفتهاند؛ جمهور فقهای اهلسنت، منفصل بودن آن را صحیح نمیدانند، اما فقهای امامیه و ابویوسف حنفی شرط منفصل را صحیح میدانند. یافتههای این پژوهش که به روش توصیفی ـ تحلیلی انجام شده است، نشان میدهد که نظریه امامیه و ابویوسف به دلیل وجود مصلحت عقلایی و اطلاق دلایل مشروعیت خیار شرط و عموم روایت «المؤمنون عند شروطهم» و عدم تخصیص یا تقیید آنها و نیز شمول فلسفه مشروعیت خیار شرط، از قوت بیشتری برخوردار است. در نتیجه، قرارداد شرط منفصل صحیح خواهد بود.
خیار,شرط,متصل,منفصل,مذاهب اسلامی
https://foroughevahdat.mazaheb.ac.ir/article_111131.html
https://foroughevahdat.mazaheb.ac.ir/article_111131_cba05aa1442834d4dc9bb12a77549e35.pdf
دانشگاه بینالمللی مذاهب اسلامی
مطالعات تقریبی مذاهب اسلامی (فروغ وحدت)
2252-0678
15
52
2020
02
20
بررسی تطبیقی تصدی منصب ولایت و رهبری جامعه توسط بانوان در فقه مذاهب اسلامی و حقوق ایران
35
48
FA
احمد
خسروی
استادیار گروه حقوق دانشگاه بیرجند
a.khosravi@birjand.ac.ir
ایوب
شافعی پور
0000-0002-7290-9876
کارشناس ارشد فقه مقارن و حقوق جزای اسلامی دانشگاه مذاهب اسلامی
ayoubshafei@yahoo.com
مهران
آبشیرینی
کارشناس ارشد حقوق دادرسی اداری دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری
abshirinimehran@yahoo.com
یکی از مسائل مورد بحث در فقه اسلامی، جواز یا عدم جواز تصدی مناصب ولایی، همچون رهبری حکومت توسط بانوان است. در این نوشتار با روش توصیفی ـ تحلیلی به بررسی تطبیقی این مسئله در فقه مذاهب اسلامی و حقوق ایران پرداخته میشود. در فقه مذاهب اسلامی جز یک فرقه (شبیبیه)، همگی قائل به عدم جواز تصدی این منصب توسط زنان میباشند. نظام حقوقی ایران به بهترین نحو بین حاکمیت قواعد شرع (اراده خداوند) و قواعد موضوعه (اراده مردم) آشتی برقرار کرده و مدیریت جامعه بر مبنای قواعد شرعی را بر عهده ولیفقیه و مدیریت بر مبنای قواعد موضوعه را بر عهده رهبر منتخب مردم قرار داده است و ممنوعیت تصدی زنان را صرفاً در بعد فقهی و آن هم منصب ولایت فقیه برمیشمارد. از جهت حقوق موضوعه ممنوعیتی در این خصوص دیده نمیشود.
رهبری,ولایت,بانوان,فقه مقارن,حقوق موضوعه
https://foroughevahdat.mazaheb.ac.ir/article_111158.html
https://foroughevahdat.mazaheb.ac.ir/article_111158_5c87e829860947c767d5509999588a75.pdf
دانشگاه بینالمللی مذاهب اسلامی
مطالعات تقریبی مذاهب اسلامی (فروغ وحدت)
2252-0678
15
52
2020
02
20
چگونگی مواجهه علامه طباطبایی با نظرات زمخشری در تفسیر المیزان
49
63
FA
امان اله
ناصری کریموند
0000-0002-1918-161X
دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه شهید چمران اهواز
amannaseri@gmail.com
علی
مطوری
استادیار دانشگاه شهید چمران اهواز
dr.ali.matouri@gmail.com
علامه طباطبایی در خلال بحثهای تفسیری خود، آرای مفسران فریقین را بهطور گسترده مورد استناد، بررسی و قضاوت قرار داده است. یکی از این تفاسیر که از نظر ایشان دارای ارزش ویژهای میباشد، تفسیر <em>الکشاف</em> زمخشری است. علامه در مواردی به این تفسیر استناد و از آن بهرهگیری نموده و در موارد متعددی نظرات تفسیری وی را تأیید نموده است. همچنین در موارد مختلفی به بررسی و مقایسه دیدگاه زمخشری با آرای خود یا دیگر مفسران پرداخته و گاهی نیز لغزشهای تفسیری زمخشری را ذکر و با دلایل و مستندات قرآنی به نقد و رد آن نظرات پرداخته است. این پژوهش با روش توصیفی ـ تحلیلی و با هدف بررسی چگونگی مواجهه علامه با نظرات زمخشری در تفسیر <em>المیزان</em> به نگارش درآمده است. بدین ترتیب نگارنده پس از کشف گونههای مختلف بررسیهای علامه در <em>المیزان</em>، نمونههایی از آیاتی را که در آن به بررسی تفسیر <em>الکشاف</em> پرداخته شده، به عنوان شاهد مثال ذکر میکند. البته در بحثهای اختلافی پس از ذکر دیدگاه زمخشری و بیان قضاوت علامه نسبت به آن، نظرات این دو مفسر بر چند تفسیر مرجع از مفسران شیعه و اهلسنت (بهعنوان تفاسیر معیار) عرضه شده که غالباً دیدگاه علامه، به دلیل مستند بودن به قرآن، صحیحتر بوده و گاهی نیز نظر زمخشری بر نظر علامه ترجیح داده میشود. در نتیجه گرچه دو مفسر در مواردی اختلافنظر دارند، اما در موارد قابل توجهی فهم نسبتاً مشترکی از قرآن داشتهاند، بهطوری که علامه در مواردی نظرات زمخشری را تأیید نموده و به آرای ایشان استناد مینماید و در مباحثی نیز به تنقیح، تصحیح و نقد اقوال وی میپردازد.
تفسیر المیزان,محمدحسین طباطبایی,الکشاف,جارالله زمخشری,نظرات زمخشری
https://foroughevahdat.mazaheb.ac.ir/article_111187.html
https://foroughevahdat.mazaheb.ac.ir/article_111187_ca1a96eaf06546c9af011cd4abdc55e2.pdf
دانشگاه بینالمللی مذاهب اسلامی
مطالعات تقریبی مذاهب اسلامی (فروغ وحدت)
2252-0678
15
52
2020
02
20
ماهیت نفخ صور از دیدگاه مفسران شیعه و اهلسنت
64
77
FA
سید احمد
موسوی باردئی
استادیار گروه معارف مؤسسه آموزش عالی فخررازی ساوه
musavi6290@gmail.com
خدیجه
حسین زاده
دانش پژوه تفسیر تطبیقی سطح 4 جامعة الزهرا(س)
hosinzadeh110@gmail.com
نفخ صور یکی از «اشراط الساعة» است که مفسران در زمینه چیستی و تعداد آن اختلافنظر دارند. از این رو، نوشتار حاضر در صدد است با ادله نقلی به روش توصیفی ـ تحلیلی دیدگاه برگزیده را مشخص نماید. نتیجه آنکه استشهاد به ادله قرآنی و «اصالة الحقیقة»، ما را به این امر رهنمون میکند که الفاظ برای ارواح و اهداف معانی وضع شدهاند و نفخ صور فعل وجودی احیا و اماته است. تعداد نفخات صور طبق نصِ آیات، روایات و دلیل عقلی، سه نفخه است. فاعل مستقیم آن خداوند متعال است و گاهی غیرمستقیم به اسرافیل یا مأموران اسرافیل، اسناد داده شده است.
ماهیت نفخ صور,نفخه اماته,نفخه احیا,آیه 68 زمر
https://foroughevahdat.mazaheb.ac.ir/article_111189.html
https://foroughevahdat.mazaheb.ac.ir/article_111189_5d111d1b2b6f84c220d008283afb59f5.pdf
دانشگاه بینالمللی مذاهب اسلامی
مطالعات تقریبی مذاهب اسلامی (فروغ وحدت)
2252-0678
15
52
2020
02
20
مبانی و شاخصههای توسعه از منظر قرآن کریم
78
94
FA
عاطفه
زرسازان
استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه مذاهب اسلامی
zarsazan@gmail.com
آمنه
زنجانپور
کارشناس ارشد علوم قرآن و حدیث دانشگاه شهید باهنر کرمان
zanjanpoor.a@gmail.com
در تمدن نوین اسلامی، توجه به رشد و توسعه، جایگاه محوری دارد؛ زیرا نقش توسعه در تحول انسان و جامعه در ادوار گوناگون تاریخی مورد تأیید قرآن واقع شده و کارکردهای آن در ابعاد مختلف، سبب تحول ملتها گردیده است. از این رو، مبانی و شاخصههای توسعه، دو مفهوم قابل مطالعه در قرآن کریم میباشند که بررسی آنها در این عصر به دلیل توسعههای روزافزون جوامع و کشف مرزبندیهای مکتب اسلام با آنها ضروری مینماید. به همین منظور پژوهش حاضر که به روش توصیفی ـ تحلیلی به رشته تحریر درآمده است، بر مبانی خدا محوری، نفی ستمگری و ظلم پذیری، داشتن هدف و آیندهنگری، آگاهی و دانش، و سعی و تلاش تأکید داشته و شاخصههایی چون ایجاد قدرت و عزتمندی، گسترش عدالت، فقرزدایی، ایجاد عمران و آبادانی، و اشتغالزایی را تبیین کرده است.
توسعه,عدالت,فقرزدایی,قرآن کریم و توسعه
https://foroughevahdat.mazaheb.ac.ir/article_111191.html
https://foroughevahdat.mazaheb.ac.ir/article_111191_ba264565a316b56285c7708a5bd7e6d1.pdf