دانشگاه بینالمللی مذاهب اسلامی
مطالعات تقریبی مذاهب اسلامی (فروغ وحدت)
2252-0678
11
42
2016
02
20
سرمقاله: منطق قرآن در برابر تندروها
5
8
FA
سید احمد
زرهانی
https://foroughevahdat.mazaheb.ac.ir/article_13896.html
https://foroughevahdat.mazaheb.ac.ir/article_13896_8eab786dc8b521c923cc085e62f8c507.pdf
دانشگاه بینالمللی مذاهب اسلامی
مطالعات تقریبی مذاهب اسلامی (فروغ وحدت)
2252-0678
11
42
2016
02
20
نقش قرابت در سقوط حدود در فقه مذاهب اسلامی
9
22
FA
سید فاضل
رستمی
دانشجوی کارشناسی ارشد فقه شافعی دانشگاه تهران
rostami1371.moh@gmail.com
خویشاوندی (قرابت)، به عنوان یکی از شاخصهای تأثیرگذار در بخش حدود، گاه سبب تشدید مجازات و در بسیاری از موارد، مانع از اجرای مجازات و سبب سقوط آن است. قصاص، قذف، لواط، سرقت و محاربه، آن بخش از جرایم و حدود هستند که قرابت میتواند عامل سقوط آنها باشد. البته تأثیرگذاری قرابت بر این حدود، مطلق نیست، بلکه گاهی برخی از فقها برای آن، وجود شرایطی را لازم میدانند. همچنین تأثیر قرابت بر همه حدود و جرایم، به یک اندازه نیست؛ چه آنکه تأثیر آن بر مواردی همچون قصاص و لواط بسیار اندک است، به طوری که تنها قرابتِ مسقِط قصاص، ابوّت (پدر و مادر بودن) و تنها قرابتی که از اجرای حد لواط ممانعت میکند، زوجیت است، اما در مقابل، تأثیر آن بر سرقت در حالات متعددی متصوّر است.
قرابت,حدود,ابوّت,سقوط,فقه مذاهب اسلامی
https://foroughevahdat.mazaheb.ac.ir/article_13688.html
https://foroughevahdat.mazaheb.ac.ir/article_13688_90ed33c86fcbe9fa027124a02d6ac54e.pdf
دانشگاه بینالمللی مذاهب اسلامی
مطالعات تقریبی مذاهب اسلامی (فروغ وحدت)
2252-0678
11
42
2016
02
20
بررسی تطبیقی جایگاه عقل در کتاب الیاقوت نوبختی و کتاب النجاة الناصر لدین الله
23
34
FA
مهدی
فرمانیان
استادیار دانشگاه ادیان و مذاهب
m.farmanian@chmail.ir
نرجس
ابوالقاسمی دهاقانی
دانشجوی دکتری شیعه شناسی دانشگاه ادیان و مذاهب
abolghasemi.n@gmail.com
بر مبنای کتابهای <em>الیاقوت</em> و <em>النجاة</em>، نظر و تعقل از منظر «نوبختی» و «الناصر لدین الله» مناط تکلیف است و واجب شمرده میشود. آن دو، خاستگاه حجیّت دین را عقل میدانند و در این دو اثر، سه کاربرد متفاوت را برای عقل برمیشمارند: اول؛ عقل را به عنوان ابزار استنباط و استدلال آموزهها و معارف دین میدانند. دوم؛ عقل را به عنوان یکی از منابع معرفت و شناخت در کنار کتاب و سنت قرار میدهند. سوم؛ نگاه ابزاری به عقل در مسیر فهم و کشف مدلول کتاب و سنت دارند. هردو مؤلف به محدودیت گستره عقل در تشخیص حسن و قبح قائلند. البته عقل و شرع را با یکدیگر سازگار میدانند که این سازگاری به معنای عدم وجود تعارض میان آنها است، نه تطابق کامل عقل و شرع؛ زیرا عقل را در وصول به همه شرعیات ناتوان میدانند. در حقیقت از منظر نوبختی و الناصر، عقل در اصول اعتقادی مقدّم است و آنگاه که عقل ساکت باشد، نقل سخن میگوید و اگر عقل دلیلی بر مخالفت با نقل نداشته باشد یا با آن موافق باشد، نقل در تأیید عقل میآید و در نهایت، آنگاه که میان آن دو تعارضی حاصل شود، به قرینه عقل، نقل را به تأویل میبرند.
نوبختی,الناصر لدین الله,عقلگرایی,زیدیه,امامیه
https://foroughevahdat.mazaheb.ac.ir/article_13689.html
https://foroughevahdat.mazaheb.ac.ir/article_13689_8cc1296e034554d428cb2058c30bbfaf.pdf
دانشگاه بینالمللی مذاهب اسلامی
مطالعات تقریبی مذاهب اسلامی (فروغ وحدت)
2252-0678
11
42
2016
02
20
رفتار سیاسی علمای شاخص اهلسنت و امامیه با خلافت عباسی
35
48
FA
نیره
دلیر
استادیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
dalirnh@yahoo.com
منصوره
کریمی قهی
دانش آموخته دکتری تاریخ اسلام دانشگاه الزهرا
مطالعه تاریخ اسلام، نشانگر دوگونگی رفتار علمای اهلسنت و امامیه با خلافت اسلامی است. علما به دلیل تسلّط بر مبانی فقه و کلام اسلامی، میتوانستند نقش مهمی در صورتبندی مبانی مشروعیت قدرت خلافت اسلامی، ایفا کرده و به عنوان، نظریهپردازان قدرت، در خدمت خلافت قرار گیرند، چنانکه در خلافت بنیامیه، برخی از علمای اهلسنت چنین نقشی را بر عهده گرفته و به حمایت از امویان پرداختند. در مقابل عده دیگری از علما، به عنوان منتقدان جدی خلافت، به رد این دیدگاهها پرداخته و عملکرد خلفا را زیر سؤال بردند. در این مقاله با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی، تلاش میشود، به این پرسش اصلی پاسخ داده شود که علت دوگونگی رفتار علمای مذاهب با خلافت عباسی چه بود؟ این مقاله در صدد بررسی صحت و سقم دو فرضیه است: اول؛ انگیزههای مذهبی عالمان، نقش مهمی در دوگونگی تعامل عالمان با خلافت داشت. دوم؛ نیاز خلفا به کسب مشروعیت و تثبیت قدرت، موجب دوگونگی رفتار عالمان با خلافت شد. این بررسی نشان داد، انگیزههای مذهبی در دوگونگی روابط علمای مذاهب با حاکمیت عباسی، نقش مؤثری داشت. به همان اندازه که نزدیکی برخی عالمان سنی، معتزله و شیعه به کانون قدرت، با هدف ترویج باورهای عقیدتی، حفظ تشکل مذهبی و اصلاح باورهای مردم صورت گرفت، روی برتافتن دیگر علما از قدرت نیز به دلیل نگرانی از تضعیف مبانی عقیدتی، فساد عقیده و تحریف اعتقاد مذهبی، انجام شد. عامل دیگر این دوگونگی رفتار، نیاز حاکمیت عباسی به مشروعیت سازی بود. در زمان نخستین خلفای عباسی، آنها برای تثبیت قدرت و مشروعیت حکومتشان، به علمای معتزله و شیعه نیاز داشتند. پس از ثبیت قدرت، برای ادامه حیات، نیازی به معتزله نبود و شیعه رقیبان جدی به شمار میآمدند، از این رو، حاکمیت، به سمت اهلسنت گرایید و در این دوره، تعامل عالمان سنی با خلافت بیشتر شد.
دوگونگی رفتار سیاسی,علمای اهلسنت,امامیه,خلافت عباسی
https://foroughevahdat.mazaheb.ac.ir/article_13690.html
https://foroughevahdat.mazaheb.ac.ir/article_13690_006ca0c80e98bd6729e07cdc817c0d65.pdf
دانشگاه بینالمللی مذاهب اسلامی
مطالعات تقریبی مذاهب اسلامی (فروغ وحدت)
2252-0678
11
42
2016
02
20
بررسی تطبیقی آموزه ولایت در تشیع و تصوف (با تأکید بر اصول کافی، نهج البلاغه و مثنوی معنوی)
49
67
FA
حسین
حیدری
دانشیار گروه ادیان دانشگاه کاشان
golestan1387@gmail.com
علیرضا
فولادی
استادیار گروه ادبیات فارسی دانشگاه کاشان
از سدههای نخستین تاریخ اسلام، صوفیان به گرایشهای شیعی منتسب و متهم بودهاند، چنانکه ارتباط عینالقضات و مقتولان دیگر تصوف با روافض، یک دستاویز عمده قتل آنان را پدید آورده است و بیشینه طرائق صوفی، سلسله خود را به علی(ع) میرسانیدهاند. هرچند دو جریان عرفان اسلامی و فرقههای شیعی در مبانی معرفت شناسی، توحید، وحی، نبوت و غیره اختلافاتی دارند، بحث ولایت و تداوم رهبری کاریزماتیک و آسمانی جامعه، مهمترین حلقه اتصال و شباهت این دو جریان پرتلاطم را تشکیل میدهد. این مقاله به معرفی بیش از 20 ویژگی اولیا، مانند معیت با حق، وساطت فیض الهی و مخاطبه مستقیم با خداوند، در آثار مولوی به ویژه <em>مثنوی معنوی</em> میپردازد و متناظر با اوصاف مذکور، روایات شیعی را از منابع دست اول اندیشه شیعه، مانند <em>نهج البلاغه</em> و <em>اصول کافی</em> متذکر میشود و شباهتها را مینمایاند. بهرغم این شباهتها، تفاوت مواضع این دو جریان را نیز درباره نَسَبیت خاص، تعریف عصمت، مصادیق و غیره تبیین میکند.
تشیع,تصوف,ولایت,امامیه,مولوی
https://foroughevahdat.mazaheb.ac.ir/article_13691.html
https://foroughevahdat.mazaheb.ac.ir/article_13691_3aea184bc822ccd99166187ba7807628.pdf
دانشگاه بینالمللی مذاهب اسلامی
مطالعات تقریبی مذاهب اسلامی (فروغ وحدت)
2252-0678
11
42
2016
02
20
دعا در قرآن و عهد عتیق
68
82
FA
محمدجواد
شمس
استادیار دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره)
shamsmohammadjavad@yahoo.com
حمداله
ادیم
کارشناس ارشد ادیان ابراهیمی دانشگاه مذاهب اسلامی
barankapar@yahoo.com
در طول تاریخ، زیباترین و دلنشینترین لحظات زندگی انسان مؤمن، دعا کردن به درگاه خداوند متعال بوده است. تکیه کردن به بالاترین قدرت هستی و توجه به مبدأ وجود، و بینیازی از سایر موجودات، موجب آرامش روحی فرد میشود. میتوان گفت مهمترین عنصر مشترک بین انسانهای دیندار در ادوار مختلف، دعا بوده و هست، چنانکه زبان گفتگوی همه انسانهای مؤمن در ادیان مختلف، دعا بوده است و از این طریق با معبود حقیقی خویش به راز و نیاز پرداخته و حوایج خویش را از او طلب میکردند. در این مقاله، با مراجعه به متون مقدس و روایات معتبر، اهمیت دعا، نقش دعا در زندگی مؤمنان، اخلاص در دعا، عنصر زمان و مکان در دعا، دعاهای فردی و اجتماعی، و دیگر موضوعات کلیدی و عنوانهای مشترک و متفاوت نیایشی دو دین آسمانی اسلام و یهود، از منظر <em>قرآن</em> و <em>عهد عتیق</em> مورد پژوهش قرار گرفته است.
دعا,اسلام,یهود,قرآن,عهد عتیق
https://foroughevahdat.mazaheb.ac.ir/article_13694.html
https://foroughevahdat.mazaheb.ac.ir/article_13694_52641d4aabe4e921b0a7dbf466078703.pdf
دانشگاه بینالمللی مذاهب اسلامی
مطالعات تقریبی مذاهب اسلامی (فروغ وحدت)
2252-0678
11
42
2016
02
20
جایگاه کتاب رسائل الحکمه نزد دروزیان و رویکردها به آن
83
96
FA
علیرضا
ایمانی
عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب
وحیده
گلزاده یدکی
کارشناس ارشد شیعه شناسی دانشگاه ادیان و مذاهب
bent_alhoda41@yahoo.com
کتاب <em>رسائل الحکمه</em>، جایگاه ویژهای در فرقه باطنیگرای دروزیه دارد. این کتاب، مهمترین و معتبرترین متن دینی در دسترس از این فرقه است که توسط سه تن از مهمترین شخصیتهای بنیانگذار فرقه و در سالهای نخست دعوت به رشته تحریر درآمده است. حتی باور برخی محققان دروزی مذهب به وقوع تحریف در آن، نیز چیزی از درجه وثاقت آن نکاسته است. به دلیل همین قدمت و اعتبار است که تمامی محققان حوزه دروزیه، به استناد این کتاب، به معرفی یا نقد این فرقه پرداختهاند. اما نگاهها به این کتاب، خالی از تعصب، غرض ورزی، بزرگنمایی و غلو نبوده است. گزارشهای ارائه شده از این کتاب توسط محققان غیردروزی، به گونهای است که گویا این کتاب، عِدل <em>قرآن</em> و یکسره کفر است. حال آنکه برای دستیابی به دیدگاهی سلیم، توجه به نکاتی همچون آشنایی با زبان عرفان و گنوسیگری، و نگاه جامع به رسائل و تأویل، مورد نیاز است.
رسائل الحکمه,دروزیه,حمزة بن علی,فرق اسماعیلیه
https://foroughevahdat.mazaheb.ac.ir/article_13695.html
https://foroughevahdat.mazaheb.ac.ir/article_13695_3ea950b22a109566d02d8303c2c9ec21.pdf