مبانی و شاخصه‌های توسعه از منظر قرآن کریم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه مذاهب اسلامی

2 کارشناس ارشد علوم قرآن و حدیث دانشگاه شهید باهنر کرمان

چکیده

در تمدن نوین اسلامی، توجه به رشد و توسعه، جایگاه محوری دارد؛ زیرا نقش توسعه در تحول انسان و جامعه در ادوار گوناگون تاریخی مورد تأیید قرآن واقع شده و کارکردهای آن در ابعاد مختلف، سبب تحول ملتها گردیده است. از این رو، مبانی و شاخصه­‌های توسعه، دو مفهوم قابل مطالعه در قرآن کریم می­‌باشند که بررسی آنها در این عصر به دلیل توسعه­‌های روزافزون جوامع و کشف مرزبندیهای مکتب اسلام با آنها ضروری می­‌نماید. به همین منظور پژوهش حاضر که به روش توصیفی ـ تحلیلی به رشته تحریر درآمده است، بر مبانی خدا محوری، نفی ستمگری و ظلم پذیری، داشتن هدف و آینده‌نگری، آگاهی و دانش، و سعی و تلاش تأکید داشته و شاخصه­‌هایی چون ایجاد قدرت و عزتمندی، گسترش عدالت، فقرزدایی، ایجاد عمران و آبادانی، و اشتغال­‌زایی را تبیین کرده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Foundations and Characteristics of Development from the Viewpoint of the Holy Quran

نویسندگان [English]

  • Atefeh Zarsazan 1
  • Ameneh Zanjanpoor 2
1 Assistant Professor at University of Islamic Denominations
2 MA at Shahid Bahonar University of Kerman
چکیده [English]

In modern Islamic civilization, attention to growth and development is central because development in the evolution of man and society is in various historical periods approved by the Quran and its functions in various dimensions have led to the transformation of nations. Thus, the foundations and attributes of two concepts that can be studied in the Quran Whose review in this age is necessary due to the growing development of communities and the discovery of the boundaries of the school of Islam for this purpose, the present research is descriptive-analytic on the basis of God’s principle, the negation of oppression and oppression, having purpose and prospect, knowledge and knowledge, effort and effort to avoid lavish emphasis and features such as creating power and excellence, expanding justice, poverty alleviation, building construction and development, and job creation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Development
  • Justice
  • Poverty Alleviation
  • Holy Quran and Development
قرآن کریم، ترجمه عبدالمحمد آیتی، تهران، سروش، 1374ش.
احسن الحدیث، سید علی‌اکبر قرشی، تهران، بنیاد بعثت، 1375ش.
أحکام القرآن، احمد بن على جصاص‏، بیروت، دارإحیاء التراث العربی، 1405ق.
أساس البلاغة، محمود بن عمر زمخشری، بیروت، دارصادر، 1979م.
پرتوى از قرآن، سید محمود طالقانی، تهران، شرکت سهامى انتشار، 1362ش.
التبیان فى تفسیر القرآن، محمد بن حسن طوسی، بیروت، دارإحیاء التراث العربى‏، بی‌تا.
تسنیم: تفسیر قرآن کریم، عبدالله جوادی آملی، قم، اسراء، 1384ش.
تفسیر اطیب البیان فی تفسیر القرآن، سید عبدالحسین طیب، تهران، اسلام، 1378ش.
تفسیر القرآن العظیم، عبدالرحمن بن محمد ابن‌ابی‌حاتم، ریاض، مکتبة نزار مصطفی الباز، 1419ق.
التفسیر الکاشف، محمدجواد مغنیه، قم، دارالکتاب الإسلامی، 1424ق.
التفسیر الکبیر، سلیمان بن احمد طبرانى، اربد، دارالکتاب الثقافی، 2008م.
تفسیر جوامع الجامع، فضل بن حسن طبرسی، قم، مرکز مدیریت حوزه علمیه قم، 1412ق.
تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی، تهران، دارالکتب الإسلامیة، 1371ش.
تفسیر نور، محسن قرائتی، تهران، مرکز فرهنگى درسهایى از قرآن، 1388ش.
تهذیب اللغة، محمد بن احمد ازهری، بیروت، دارإحیاء التراث العربی، 1421ق.
جامع البیان عن تأویل آی القرآن، محمد بن جریر طبری، بیروت، دارالفکر، 1415ق.
الصحاح تاج اللغة و صحاح العربیة، اسماعیل بن حماد جوهری، بیروت، دارالعلم للملایین، 1987م.
فرهنگ قرآن، اکبر هاشمی رفسنجانی، قم، بوستان کتاب، 1383ش.
فقر، پیشرفت و توسعه، پاول مارک هنری، ترجمه مسعود محمدی، تهران، وزارت امور خارجه، 1374ش.
قاموس قرآن، سید علی‌اکبر قرشی، تهران، دارالکتب الإسلامیة، 1371ش.
کتاب العین، خلیل بن احمد فراهیدی، قم، دارالهجرة، 1409ق.
کشف الأسرار و عدة الأبرار، احمد بن محمد میبدی، تهران، امیرکبیر، 1371ش.
الکشف و البیان المعروف تفسیر الثعلبی، احمد بن محمد ثعلبى، بیروت، دارإحیاء التراث العربی، 1422ق.
الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، محمود بن عمر زمخشری، بیروت، دارالکتاب العربی، 1407ق.
لسان العرب، محمد بن مکرم ابن‌منظور، بیروت، دارصادر، 1410ق.
لغت‌نامه، علی‌اکبر دهخدا، تهران، دانشگاه تهران، 1377ش.
مجمع البیان فی تفسیر القرآن، فضل بن حسن طبرسی، تهران، ناصرخسرو، 1372ش.
المحرر الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز، عبدالحق بن غالب ابن‌عطیه اندلسی، بیروت، دارالکتب العلمیة، 1422ق.
المعجم المفهرس لألفاظ القرآن الکریم، محمد فؤاد عبدالباقی، تهران، اسماعیلیان، 1397ق.
معجم مفردات الفاظ القرآن، حسین بن محمد راغب اصفهانی، بیروت، دارالکاتب العربی، 1392ق.
معجم مقاییس اللغة، احمد ابن‌فارس، قم، مکتب الاعلام الإسلامی، 1404ق.
مفاتیح الغیب، محمد بن عمر فخررازی، بیروت، دارإحیاء التراث العربی، 1420ق.
"مفهوم رشد و توسعه انسانی در دیدگاه اسلام و غرب"، نیکو دیالمه و مریم برادران حقیر، مجله پژوهشهای علم و دین، شماره 2، پاییز و زمستان 1389ش.
منشور جاوید، جعفر سبحانی، قم، مؤسسه امام صادق(ع)، 1383ش.
المیزان فی تفسیر القرآن، سید محمدحسین طباطبایی، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، 1390ق.