رحمة للعالمین بودن پیامبر(ص) در قرآن از نگاه تفاسیر فریقین

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم

2 دانشجوی کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث دانشگاه مذاهب اسلامی

چکیده

«رحمة للعالمین» بودن پیامبر(ص) در قرآن، به عنوان یک ویژگی شاخص برای ایشان مطرح شده است. این ویژگی نیازمند توضیح و تبیین بیشتری است که تا به حال به آن پرداخته نشده است، از این رو در این نوشتار، به منظور تبیین و توضیح این ویژگی، به تفاسیر فریقین مراجعه شده است. مفسران فریقین برای این توصیف پیامبر(ص)، سه معنای کلیدی مطرح کرده‌‌اند که عبارتند از: جهانی و جاودانه بودن، سعادت و عاقبت به خیری، و مانع عذاب الهی. از بررسی این موارد، این نتیجه حاصل می‌‌شود که مردم دنیا اعم از مؤمن و کافر، همگی مرهون رحمت پیامبر(ص) هستند و هدف پیامبر(ص) از جنگ، خون‌ریزی و کشتار نبوده است؛ زیرا هیچ‌گاه کسی را نفرین و در هیچ حال از درگاه خداوند عذاب کسی را درخواست نکرد. بنابراین پیامبر(ص) برای همه انسانها در همه زمانها و مکانها تا پایان جهان، رحمت است؛ زیرا آنچه را موجب سعادت ابدی مردم است، برای آنها آورده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Being Rahmatol lel A’lamin of Prophet Mohammad (PUH) in Qur’an from Fariqain’s point of view

نویسندگان [English]

  • Ali Qazanfari 1
  • Mostafa Zarei 2
چکیده [English]

Rahmatol lel Alamin” declares in Holy Qur’an as a remarkable feature for Prophet Mohammad (PUH). This feature needs more explanation and illustration which until now didn’t point out to it, so this article for more explanation and clarification for this characteristic refers to Fariqain’s interpretations. Fariqain’s interpreters for explaining this character of Prophet (PUH) declares three main meaning that includes: being global and eternal, felicity and well ending and an obstacle for divine chastisement. By examining theses points this result would gain that people whether pious or irreverent all indebt the Prophet’s (PUH) mercy and the aim of Prophet (PUH) wasn’t war and bloodshed because he never curse people and never pray for punishment from God. Therefore, the character of Prophet Mohammad (PUH) for all people in all times and places is mercy up to end of the world, because he brought for people whatever lead to eternal felicity.

کلیدواژه‌ها [English]

  • ‌the life of Prophet (PUH)
  • gentleness and tolerance
  • Rahmatol lel Alamin
  • Fariqain’s interpretation
  • the philosophy of mercy
قرآن کریم.
آخوند گلشاهی، آنه طواق، تفسیر گلشاهی، تهران، احسان، چاپ اول، 1387ش.
ابن‌­شهرآشوب، محمد بن علی، مناقب آل ابی­‌طالب، نجف، حیدریه، 1376ش.
ابن­‌منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، بیروت، دارصادر، چاپ دوم، 1388ق.
ابوالفتوح رازی، حسین بن علی، روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر قرآن، تصحیح: محمدجعفر یاحقی و محمدمهدی ناصح، مشهد، بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی، 1371ش.
ثقفی تهرانی، محمد، روان جاوید در تفسیر قرآن مجید، تهران، برهان، چاپ دوم، 1376ش.
جوهری، اسماعیل بن حماد، الصحاح تاج اللغه و صحاح العربیه، تحقیق احمد عبدالغفور عطار، بیروت، دارالعلم للملایین، چاپ چهارم، 1990م.
حسینی شاه عبدالعظیمی، حسین بن احمد، تفسیر اثنی عشری، تهران، میقات، 1363ش.
خدوری، مجید، جنگ و صلح در قانون اسلام به ضمیمه رسول اکرم در میدان جنگ، ترجمه غلامرضا سعیدی، تهران، اطلاعات، 1388ش.
خرم‌­دل، مصطفی، تفسیر نور، تهران، احسان، چاپ سوم، 1378ش.
دلشاد تهرانی، مصطفی، سیره نبوی منطق علمی، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1376ش.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد، مفردات الفاظ القرآن، ترجمه و تحقیق سید غلامرضا خسروی حسینی، قم، المکتبة المرتضویة لاحیاء آثار الجعفریة، چاپ چهارم، 1387ش.
زحیلی، وهبه، التفسیر المنیر فی العقیده و الشریعه و المنهج، ترجمه عبدالرئوف مخلص، تربت جام، احمد جام، 1377ش.
زمخشری، محمود بن عمر، تفسیر کشاف، ترجمه مسعود انصاری، تهران، ققنوس، چاپ اول، 1389ش.
سعدی، مصلح­الدین شیرازی، بوستان، تصحیح: غلامحسین یوسفی، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ بیست و چهارم، 1381ش.
سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌­بکر، الدر المنثور فی تفسیر بالمأثور، بیروت، داراحیاء التراث العربی، چاپ اول، 1421ق.
شریف رضی، نهج البلاغه، ترجمه محمد دشتی، قم، مؤسسه تحقیقاتی امیرالمؤمنین(ع)، 1381ش.
صابونی، محمدعلی، صفوة التفاسیر، ترجمه محمدطاهر حسینی، تهران، احسان، چاپ اول، 1383ش.
طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه محمدباقر موسوی همدانی، بی­‌جا، بنیاد علمی و فکری علامه طباطبایی، چاپ دوم، بی‌­تا.
طبرسی، احمد بن علی، الاحتجاج، نجف، دارالنعمان، 1386ق.
طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان لعلوم القرآن، ترجمه علی کرمی، تهران، فراهانی، چاپ سوم، 1385ش.
طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، ترجمه ابوالقاسم پاینده، تهران، اساطیر، 1375ش.
همو، جامع البیان عن تأویل آی القرآن، تحقیق: عبدالله بن محسن ترکی، قاهره، مرکز بحوث و الدراسات العربیه و الاسلامیه بدار هجر، چاپ اول، 1422ق.
طوسی، محمد بن حسن، التبیان الجامع لعلوم القرآن، تصحیح: احمد حبیب قصیر عاملی، بیروت، داراحیاء التراث العربی، بی‌­تا.
غزالی، محمد بن محمد، موعظه المؤمنین من احیاء علوم الدین، ترجمه طاهره لاوژه، بی­‌جا، بی­‌نا، 1390ش.
فخررازی، محمد بن عمر، تفسیر کبیر، بیروت، داراحیاء التراث العربی، چاپ اول، بی­‌تا.
فضل­‌الله، سید محمدحسین، تفسیر من وحی القرآن، بیروت، دارالملاک، 1419ق.
فیض کاشانی، ملا محسن، الصافی، قم، دفتر نشر نوید اسلام، چاپ دوم، 1386ش.
قرشی، سید علی­‌اکبر، قاموس قرآن، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1371ش.
همو، تفسیر احسن الحدیث، تهران، بنیاد بعثت، 1374ش.
قطب، سید، فی ظلال القرآن، ترجمه مصطفی خرم‌­دل، تهران، احسان، چاپ پنجم، 1382ش.
کاشانی، ملا فتح‌­الله، زبدة التفاسیر، قم، مؤسسه المعارف الاسلامیه، چاپ اول، 1423ق.
همو، منهج الصادقین فی الزام المخالفین، تصحیح: ابوالحسن تهرانی، تهران، اسلامیه، 1378ش.
کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تصحیح: علی­‌اکبر غفاری، بیروت، دارالتعارف، چاپ چهارم، 1401ق.
مازندرانی، ملا صالح، شرح اصول الکافی، تحقیق: میرزا ابوالحسن شعرانی، بیروت، داراحیاء التراث العربی، 1421ق.
ماوردی، علی بن محمد، النکت و العیون (تفسیر الماوردی)، تحقیق: سید بن عبدالمقصود، بیروت، دارالکتب العلمیه، چاپ اول، 1412ق.
مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، بیروت، داراحیاء الترات العربی، چاپ اول، 1403ق.
محمدنیا کیمانی، مکرم، «سیمای پیامبر اعظم(ص) در قرآن»، مجله کیهان فرهنگی، شماره 248، 1386ش.
مخلص، عبدالرئوف، انوار القرآن، تربت جام، احمد جام، چاپ اول، 1381ش.
مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، 1360ش.
مغنیه، محمدجواد، التفسیر الکاشف، قم، دارالکتاب الاسلامی، چاپ اول، 1424ق.
مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ سی و پنجم، 1377ش.
نراقی، مهدی بن ابی‌­ذر، جامع السعادات، ترجمه: جلال­‌الدین مجتبوی، تهران، حکمت، 1377ش.
یوسفی مقدم، محمدصادق، بررسی دیدگاهها درباره اختصاصات پیامبر خاتم(ص) از نگاه قرآن، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، چاپ اول، 1390ش.