بررسی تطبیقی مدح پیامبر اکرم(ص) در اشعار خاقانی و صفی‌الدین حلی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه خوارزمی، تهران

2 دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات عربی دانشگاه خوارزمی، تهران

چکیده

اشتراک ادیبان اسلامی در ستایش حضرت محمد(ص)، نمایانگر میراثی از تفکر و عاطفه دینی مشترک در تمدن ایران و عرب است. در این راستا، بررسی مدایح نبوی صفی‌الدین حلی و خاقانی شروانی که هریک به دلیل داشتن ابیاتی در مدح حضرت محمد(ص) به نوعی افتخار شاعر پیامبر بودن خویش را به همراه دارند، جلوه محسوسی به پیوند ادبیات این دو ملت می‌دهد. پژوهش حاضر به بررسی وجوه اشتراک و افتراق مدح حضرت محمد(ص) در اشعار این دو شاعر نامدار با رویکرد مکتب تطبیقی آمریکایی می‌پردازد و به این نتایج دست یافته است: استخدام معانی متنوع، وسعت دایره تخیل، اصرار بر تناسبهای لفظی و معنوی کلام و نیز تلمیح به آیات و احادیث و حوادث تاریخی، منجر به پیچیدگی و دشوار شدن فهم بسیاری از ابیات این دو شاعر گشته است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Comparative Study of the Praise of the Holy Prophet in the Poems of Khaghani and Safi al-Din Hilli

نویسندگان [English]

  • Ali Aswadi 1
  • Soudabeh Mozaffari 1
  • Yosra Tarafrava 2
1 Assistant Professor at Kharazmi University
2 MA at Kharazmi University
چکیده [English]

The participation of Islamic writers in praising the Prophet Muhammad (PBUH) represents a legacy of common religious thought and emotion in Iranian and Arab civilizations. In this regard, the study of the prophetic praises of Safi al-Din Hilli and Khaghani Shervani, who each have a kind of honor of being the poet of the Prophet due to having verses in praise of Prophet Mohammad, gives a tangible effect to the connection between the literature of these two nations. The present study examines the commonalities and differences between the praise of the Prophet Muhammad in the poems of these two famous poets with the approach of the American comparative school; The present study has achieved these results: employing various meanings, breadth of imagination, insisting on verbal and spiritual proportions of words and also allusions to verses, hadiths and historical events have led to the complexity and difficulty of understanding many verses of these two poets.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Comparative Literature
  • American School
  • Prophetic Praises
  • Safi al-Din Hilli
  • Khaghani Shervani

مراجع

قرآن کریم.
الأدب العربی و تاریخه حتی نهایة العصر الأموی، محمدعلی آذرشب، تهران، سمت، 1375ش.
الأدب المقارن أصوله و تطوره و مناهجه، طاهر احمد مکی، قاهره، دارالمعارف، 1987م.
ادبیات تطبیقی (پژوهشی در باب نظریه ادبیات و شعر روایی)، محمد عبدالسلام کفافی، ترجمه سید حسین سیدی، مشهد، به نشر، 1389ش.
ادبیات و تعهد در اسلام، محمدرضا حکیمی، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1379ش.
«تأثیرپذیری شعر و نثر خاقانی از ادب عربی در دو سطح صورت و معنا»، میلاد جعفرپور و حجت‌الله فسنقری، مجله پژوهشهای زبان و ادبیات تطبیقی، شماره 10، 1391ش.
تاریخ ادبیات عرب (الوسیط)، احمد اسکندری و مصطفی عنانی، ترجمه سید محمد رادمنش، تهران، مجید، 1375ش.
تاریخ الأدب العربی (العصر المملوکی)، عمر موسی باشا، بیروت، دارالفکر المعاصر؛ دمشق، دارالفکر، 1425ق.
تاریخ پیامبر اسلام، محمدابراهیم آیتی، تهران، دانشگاه تهران، 1366ش.
تحفة العراقین، بدیل بن علی خاقانی، به کوشش علی صفری آق قلعه، تهران، میراث مکتوب، 1387ش.
«خاقانی»، در: ویکی پدیا، دانشنامه آزاد (fa.wikipedia.org).
«درآمدی توصیفی ـ تحلیلی بر چیستی و ماهیت ادبیات تطبیقی»، سید حسین سیدی، مجله نقد و ادبیات تطبیقی، شماره 3، 1390ش.
دیدار با کعبه جان (درباره زندگی، آثار و اندیشه خاقانی)، عبدالحسین زرین کوب، تهران، سخن، 1387ش.
دیوان خاقانی شروانی، بدیل بن علی خاقانی، به اهتمام میر جلال‌الدین کزازی، تهران، نشر مرکز، 1375ش.
دیوان خاقانی شروانی، بدیل بن علی خاقانی، به کوشش ضیاءالدین سجادی، تهران، زوار، 1357ش.
دیوان صفی‌الدین الحلی، عبدالعزیز بن سرایا صفی‌الدین حلی، بیروت، دارالعربیة، 1426ق.
دیوان صفی‌الدین الحلی، عبدالعزیز بن سرایا صفی‌الدین حلی، بیروت، دارصادر، بی‌تا.
«شیخ صفی‌الدین حلی»، در: دائرة المعارف طهور (tahoor.com).
فی المیزان الجدید، محمد مندور، قاهره، دار نهضة مصر، 2004م.
نقد و شرح قصاید خاقانی براساس تقریرات استاد بدیع‌الزمان فروزانفر، محمد استعلامی، تهران، زوار، 1387ش.
«نگاهی به جلوه حضور پیامبر اعظم(ص) در شعر معاصر عرب»، گزارش فرهنگی فارس، در: www.farsnews.ir
هفت گنبد: شرح و تفسیر هفت قصیده از دیوان خاقانی شروانی، رسول چهرقانی منتظر، تهران، نغمه زندگی، 1382ش.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار