مطالعه تطبیقی مبانی تفسیری ابن‌عاشور و محمدحسین فضل الله

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد پیوسته گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه ایلام و استاد وابسته پژوهشکده مطالعات میان رشته‌ای قرآن دانشگاه شهید بهشتی

2 دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه ایلام

چکیده

شناخت مبانی تفسیری مفسران مختلف در فهم تفاسیرشان نقش به­‌سزایی دارد؛ عمده­ مفسران مبانی تفسیری خویش را در مقدمات تفاسیرشان ذکر کرده­‌اند؛ الطاهر ابن‌عاشور از مفسران بزرگ مکتب خلفاست؛ هم­چنین حسین فضل الله از مفسران و پژوهشگران مکتب تشیع است، این دو مفسر هر چند تفاسیر ارزشمندی نگاشته­‌اند اما با گذشت سالهای زیادی از نوشتن این تفاسیر، هنوز این تفاسیر به جایگاه شایسته خویش نرسیده­‌اند و هم­چنان از بسیاری جنبه­‌ها ناشناخته مانده­‌اند. به جهت اهمیتی که این دو تفسیر دارند و هم­چنین به خاطر نقشی که این دو تفسیر می­‌توانند در نزدیکی دیدگاههای دو مکتب تشیع و تسنن ایفا کنند، این قلم جهت معرفی این مفسران با مراجعه به این تفاسیر با شیوه­ تحلیلی تطبیقی مبانی تفسیری این مفسران را استخراج و وجوه اتفاق و اختلاف آنها را بیان نموده است که جز در مورد نسخ، در بسیاری از موارد مبانی تفسیری بسیار نزدیک و مطابق داشته­‌اند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Comparative Study of the Interpretive Foundations of Tahir Ibn Ashur and Muhammad Hussein Fadlullah

نویسندگان [English]

  • Sohrab Morovati 1
  • Sharif Salemi Zadeh 2
1 Professor at University of Ilam & Professor at Interdisciplinary Quranic Studies Research Institute of Shahid Beheshti University
2 PhD student at University of Ilam
چکیده [English]

Knowing the principles of interpretation of the various commentators is very crucial to understanding their interpretations. In the introduction of their commentaries, most of the commentators have mentioned their interpretation principles; Al-Tahir Ibn Ashur is one of the greatest commentators of the school of caliphs; Hussein Fadlullah is also one of the commentators and researchers of the Shiite school. Although these two commentators have written valuable commentaries, their commentaries have not yet reached their proper position and remain unknown in many respects; Due to the importance of these two interpretations and also because of the role that these two interpretations can play in proximity of the views of the two Shiite and Sunni schools, this article tries to introduce these commentators by referring to these interpretations in a comparative analytical way to extract the interpretive principals of these commentators and has stated the aspects of their coincidence and difference; except in the case of abrogation, in many cases they had very close and consistent interpretive principles.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Fadlullah
  • Ibn Ashur
  • Min Wahy Al-Quran
  • Al-Tahrir Wal-Tanwir
قرآن کریم.
«امیة النبی و الاعجاز القرآنی»، اعظم پویازاده و شریف سالمی­‌زاده، مجله دراسات فی العلوم الانسانیة، شماره 1، 2013-2014م.
الاتقان فی علوم القرآن، عبدالرحمن ابی‌بکر سیوطی، بیروت، دارالکتاب العربى‏، 1421ق.
«اهم مبانی تفسیر»، علیرضا مؤدب، مجله شیعه­‌شناسی، شماره 28، 1388ش.
البیان فی تفسیر القرآن، سید ابوالقاسم خویی، قم، دارالثقلین، 1384ش.
تاریخ قرآن، تئودر نولدکه، ترجمه جورج ثامر، بیروت، مؤسسه کونراد ادناور، 2004م.
«تحلیل انتقادی مباحث علوم قرآنی در من وحی القرآن»، کرم سیاوشی، مجله مشکوة، شماره 110، 1390ش.
تفسیر الصافی، محمدمحسن بن شاه مرتضی فیض کاشانی، تهران، مکتبه الصدر، 1415ق.
تفسیر القمی، على بن ابراهیم‏ قمی، قم‏، دارالکتاب، 1363ش‏.
تفسیر فرات الکوفی‏، فرات بن ابراهیم‏ کوفی، تهران‏، وزارة الثقافة و الإرشاد الإسلامی، 1410ق‏.
«تفسیر و مفسران»، نصرت خاور نجفی، مجله پژوهشهای قرآنی، شماره­ 47-46، 1385ش.
التفسیر و المفسرون، محمدهادی معرفت، مشهد، الجامعه الرضویه للعلوم الاسلامیه، 1377ش.
دقائق التأویل و حقائق التنزیل‏، محمود بن محمد حسنى واعظ، تهران‏، مرکز پژوهشى میراث مکتوب‏، 1381ش‏.
«علم پیامبر و امام در من وحی القرآن»، حسن رهبری، مجله­ پژوهشهای قرآنی، شماره 66-65، 1390ش.
العین، خلیل بن احمد فراهیدی، قم، هجرت، 1409ق‏.
لسان العرب، محمد بن مکرم‏ ابن­‌منظور، بیروت، دارالفکر، 1414ق‏.
مبانى و روشهاى تفسیر قرآن، عباسعلی عمید زنجانی، تهران‏، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى‏، 1373ش.
مفردات الفاظ القرآن، حسین بن محمد راغب اصفهانی، دمشق، دارالقلم؛ بیروت، الدار الشامیة، 1412ق‏.
المنار، محمد رشیدرضا، بیروت‏، دارالمعرفة، 1414ق‏.
من وحى القرآن، سید محمدحسین فضل­‌الله، بیروت دارالملاک، 1419ق.
«نگاهی به تفسیر من وحی القرآن»، امین حسین پوری، مجله حدیث اندیشه، شماره­ 1، 1385ش.
«وحدت موضوعی سوره­‌های قرآن در ترازوی نقد»، علی­‌اکبر حسینی، مجله پژوهشهای قرآنی، شماره 54 و 55، 1387ش.