شهادت ولدالزنا بر زنا در فقه مذاهب چهارگانه اهل‌سنت و زیدیه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

کارشناس ارشد فقه مقارن و حقوق جزای اسلامی دانشگاه مذاهب اسلامی

چکیده

احکام مربوط به ولدالزنا همواره در فقه اسلامی، مورد بحث و مناقشه بوده است. یکی از احکام مربوط به ولدالزنا، مبحث شهادت او است. مذاهب فقهی چهارگانه اهل‌سنت و زیدیه به اتفاق، شهادت ولدالزنا را در همه امور اعم از مدنی و جزایی پذیرفته‌اند، به‌جز مذهب مالکی که شهادت ولدالزنا را بر زنای شخص دیگر، جایز نمی‌داند. جمهور مذاهب فقهی اهل‌سنت و زیدیه دلیل خود را عمومات و اطلاقات آیات قرآن مبنی بر پذیرش شهادت فرد عادل بیان کرده‌اند و معتقدند که آیات، مطلق عادل بودن را شرط دانسته و قید دیگری چون نسب را شرط ندانسته است. در مقابل، مالکیه دلیل خود را مبنی بر عدم پذیرش شهادت ولدالزنا بر زنای شخص دیگر، میل و رغبت ولدالزنا به اینکه دیگران نیز همانند او باشند و مرتکب زنا شوند، تا همتایان او بیشتر شوند و این مصیبت بر او، سبک شود، بیان، و در این مورد به برخی از ادله نقلی و عقلی استدلال کرده‌اند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Testimony of an Illegitimately-Born Individual to Adultery in the Fiqh of the Four Sunni Schools of Law and Zaydiyyah

نویسنده [English]

  • Ayoub Shafei Poor
چکیده [English]

In Islamic Fiqh, the regulations related to illegitimately-born individuals have always been controversial. The topic of testimony is one of the regulations related to illegitimately-born individuals. Except for the Malikiyyah sect which does not accept the testimony of an illegitimately-born individual to someone else's adultery, all the four Sunni and Zaidiyyah sects have unanimously accepted the testimony of illegitimately-born individuals in all matters. All Sunni and Zaydiyyah sects have based their argument on the Quran's generalizations and implications regarding the acceptance of an honest and just person's testimony, and believe that the only condition set by the Quran is that the person testifying must be honest and just. In contrast, the Malikiyyah sect argues that its reason for not accepting the testimony of an illegitimately-born person regarding another person's adultery is the illegitimately-born person's desire to turn other people into individuals like himself, so that the burden of his misery gets alleviated, and regarding this issue, the Malikiyyah sect has had recourse to some traditional and rational arguments.

کلیدواژه‌ها [English]

  • testimony
  • illegitimately-born individual
  • Sunni schools of law
  • Zaidiyya
  • Genealogy
  • proving adultery
قرآن کریم، ترجمه مصطفی خرم دل.
آذرنوش، آذرتاش، فرهنگ معاصر عربی ـ فارسی، تهران، نشر نی، 1393ش.
ابن­ المرتضی، احمد بن یحیی، البحر الزخار الجامع لمذاهب علماء الأمصار، بیروت، دارالکتب العلمیة، 1422ق.
همو، شرح الأزهار، بی­ جا، بی­ نا، بی­ تا.
ابن­ حجر هیتمی، احمد بن محمد، تحفة المحتاج فی شرح المنهاج، بیروت، داراحیاء التراث العربی، 1357ق.
ابن­ رشد، محمد بن احمد، البیان و التحصیل و الشرح و التوجیه و التعلیل لمسائل المستخرجة، بیروت، دارالغرب الاسلامی، 1408ق.
همو، بدایة المجتهد و نهایة المقتصد، قاهره، دارالحدیث، 1425ق.
ابن­ فارس، احمد بن فارس، معجم مقاییس اللغة، بیروت، دارالفکر، 1399ق.
ابن­ قدامه، عبدالله بن احمد، الکافی فی فقه الامام احمد، بیروت، دارالکتب العلمیة، 1414ق.
همو، المغنی، قاهره، مکتبة القاهرة، 1388ق.
ابن­ ماجه قزوینی، محمد بن یزید، سنن ابن­ ماجه، قاهره، داراحیاء الکتب العربیة، 1372ق.
ابن­ مفلح، ابراهیم بن محمد، المبدع فی شرح المقنع، بیروت، دارالکتب العلمیة، 1418ق.
ابن­ منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، بیروت، دارصادر، 1414ق.
ابن­ نجیم مصری، زین­ الدین بن ابراهیم، البحر الرائق شرح کنز الدقائق، بیروت، دارالکتاب الاسلامی، بی­ تا.
ابن­ نصر بغدادی، عبدالوهاب بن علی، الإشراف على نکت مسائل الخلاف، بیروت، دارابن­ حزم، 1420ق.
ابن­ همام، محمد بن عبدالواحد، فتح القدیر، بیروت، دارالفکر، بی­ تا.
انصاری، زکریا بن محمد، أسنی المطالب فی شرح روض الطالب، بیروت، دارالکتاب الاسلامی، بی­ تا.
بلخی، نظام­ الدین، الفتاوی الهندیة، بیروت، دارالفکر، 1310ق.
بهوتی، منصور بن یونس، الروض المربع شرح زاد المستقنع، بیروت، دارالمؤید؛ مؤسسة الرسالة، بی­ تا.
همو، شرح منتهى الإرادات، بیروت، عالم الکتب، 1414ق.
همو، کشاف القناع عن متن الإقناع، بیروت، دارالکتب العلمیة، بی­ تا.
بیهقی، احمد بن حسین، السنن الکبری، بیروت، دارالکتب العلمیة، 1424ق.
جرجانی، علی بن محمد، التعریفات، بیروت، دارالکتب العلمیة، 1403ق.
جوهری، اسماعیل بن حماد، الصحاح تاج اللغة و صحاح العربیة، بیروت، دارالعلم للملایین، 1407ق.
حطاب، محمد بن محمد، مواهب الجلیل فی شرح مختصر خلیل، بیروت، دارالفکر، 1412ق.
خرشی، محمد بن عبدالله، شرح مختصر خلیل، بیروت، دارالفکر، بی­ تا.
دسوقی، محمد بن احمد، حاشیة الدسوقی على الشرح الکبیر، بیروت، دارالفکر، بی­ تا.
شافعی، محمد بن ادریس، الأم، بیروت، دارالمعرفة، 1410ق.
شربینی، محمد بن احمد، مغنی المحتاج الی معرفة معانی الفاظ المنهاج، بیروت، دارالکتب العلمیة، 1415ق.
شیبانی، محمد بن حسن، الأصل، کراچی، ادارة القرآن و العلوم الاسلامیة، بی­ تا.
عبادی زبیدی، ابوبکر بن علی، الجوهرة النیرة، مصر، المطبعة الخیریة، 1322ق.
عبدالله، ناصرعلی، المعجم البسیط، قم، دارالفکر، 1387ش.
عبدری غرناطی، محمد بن یوسف، التاج و الإکلیل لمختصر خلیل، بیروت، دارالکتب العلمیة، 1416ق.
عمرانی، یحیی بن ابی­ الخیر، البیان فی مذهب الامام الشافعی، جده، دارالمنهاج، 1421ق.
عنسی، احمد بن قاسم، التاج المذهب لأحکام المذهب، یمن، دارالحکمة الیمانیة، 1414ق.
فیروزآبادی، محمد بن یعقوب، القاموس المحیط، بیروت، مؤسسة الرسالة، 1426ق.
فیومی، احمد بن محمد، المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر، بیروت، المکتبة العلمیة، بی­ تا.
قرافی، احمد بن ادریس، الذخیرة، بیروت، دارالغرب الاسلامی، 1994م.
کاسانی، ابوبکر بن مسعود، بدائع الصنائع فی ترتیب الشرائع، بیروت، دارالکتب العلمیة، 1406ق.
مالک بن انس، المدونة، بیروت، دارالکتب العلمیة، 1415ق.
همو، الموطأ، بیروت، داراحیاء التراث العربی، 1406ق.
ماوردی، علی بن محمد، الحاوی الکبیر، بیروت، دارالکتب العلمیة، 1419ق.
مرتضی زبیدی، محمد بن محمد، تاج العروس من جواهر القاموس، بیروت، دارالهدایة، 1385ق.
مرغینانی، علی بن ابی­ بکر، الهدایة فی شرح بدایة المبتدی، بیروت، داراحیاء التراث العربی، بی­ تا.
مزنی، اسماعیل بن یحیی، مختصر المزنی، بیروت، دارالمعرفة، 1410ق.
مقدسی، عبدالرحمن بن محمد، الشرح الکبیر علی متن المقنع، بیروت، دارالکتاب العربی، بی­ تا.
مقدسی، محمد بن مفلح، الفروع، بیروت، مؤسسة الرسالة، 1424ق.
نسفی، عبدالله بن احمد، کنز الدقائق، بی­ جا، دارالسراج، 1432ق.
نمری قرطبی، یوسف بن عبدالله، الکافی فی فقه اهل المدینة، ریاض، مکتبة الریاض الحدیثة، 1400ق.
نووی، یحیی بن شرف، المجموع شرح المهذب، بیروت، دارالفکر، بی­ تا.