مبانی هم‌گرایی اسلامی در نهج البلاغه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

چکیده

اتحاد مسلمانان از موضوعات مورد توجه قرآن کریم و سایر متون اسلامی از جمله نهج البلاغه است. این دعوت مبناهایی از قبیل وجود، خدا، جهان، انسان و وظیفه‌شناختی دارد. مبانی توجیه کنندگان نظری یک اندیشه یا یک اقدام‌اند. البته ضرورتی ندارد که همه مبانی به بیان درآیند، بلکه از نحوه دعوت و عمل می‌توان به بازخوانی آنها توفیق یافت. در این مقاله ربط و نسبت این مبانی بررسی شده‌اند. این مبانی دعوت مسلمانان به اتحاد را امری موجه و ضروری می‌کنند؛ برای مثال در مبنای خداشناختی، لازمه اعتقاد به توحید سریان آن در همه سپهرهای زندگی از جمله سپهر اجتماعی است که هم‌گرایی یکی از نمودهای بارز آن است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The principles of Islamic Convergence in Nahj al-Balāghah

نویسنده [English]

  • Bakhsh Ali Ghanbari
Associate Professor of Islamic Azad University
چکیده [English]

The Unity among Muslims is one of the issues noted repeatedly in the Holy Qur'an and other Islamic texts such as Nahj al-Balāghah. It has such as existential, theological, cosmological, anthropological, epistemological and deontological principles. These theoretically justify a thought or an action. However, is no need for expression of all the principles, rather it can be achieved through re-studying their call and practice. In this essay, the relevance and relationship of these principles are surveyed. Principles would clarify the necessity of Muslims' call to the unity; for instance, based on the principle of theology, believing in monotheism requires its flowing within all the aspects of life like social aspect which convergence is one of well-known manifestations.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Unity
  • union
  • Muslims
  • Nahj al-Balāghah
قرآن کریم، ترجمه حسین استادولی.
ابن‌‌ابی‌‌الحدید‌، شرح نهج البلاغه‌، قاهره، داراحیاء التراث العربی، 1385ق.
ابن­‌میثم بحرانى، میثم بن علی، شرح نهج البلاغه، مؤسسه النصر، بی‌تا.
ترنر، جاناتان ا.چ، مفاهیم و کاربردهای جامعه‌شناسی، ترجمه فولادی و بختیاری، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، 1378ش.
جعفری، محمدتقی، ترجمه و تفسیر نهج البلاغه، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1359ش.
شاه کاظمی، رضا، عدالت و ذکر، ترجمه فریدون بدره‌ای، تهران، فرزان روز، 1388ش.
شریف رضى، محمد بن حسین، نهج البلاغه، ترجمه حسین استادولی، تهران، اسوه، 1385ش.
صانعی، پرویز، جامعه‌شناسی ارزشها، تهران، گنج دانش، 1372ش.
فروم، اریک، گریز از آزادی، ترجمه عزت‌الله فولادوند، تهران، مروارید، 1389ش.
فلاتوری، عبدالجواد، «مبانی فکری، انسانی و اجتماعی در نهج البلاغه»، در: یادنامه دومین کنگره هزاره نهج البلاغه، تهران، وزارت ارشاد اسلامی، 1363ش.
قنبری، بخشعلی، اخلاق حرفه‌ای با تأکید بر نهج البلاغه، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی، 1394ش.
همو، «معرفت کشفی در نهج البلاغه»، مجله ادبیات عرفانی و اسطوره‌شناختی، شماره 33، زمستان 1392ش.
همو، «وجودشناسی از منظر نهج البلاغه»، مجله پژوهشهای نهج البلاغه، شماره 39، زمستان 1392ش.
همو، «وحدت گوهری نسلها در مثنوی»، در: گسست نسلها، به‌کوشش علی‌اکبر علیخانی، تهران، پژوهشکده علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی، 1383ش.
لالاند، آندره، فرهنگ علمی و انتقادی فلسفه، ترجمه غلامرضا وثیق، تهران، فردوسی، 1377ش.
مطهری، مرتضی، سیری در نهج البلاغه، تهران، صدرا، 1384ش.
نیک گوهر، عبدالحسین، مبانی جامعه‌شناسی، بی‌جا، رایزن، 1369ش.
هاشمی رفسنجانی، علی‌اکبر، «سخنرانی در کنفرانس وحدت اسلامی»، در: مجموعه مقالات وحدت کلمه، تهران، مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، 1376ش.