وحدت، اضطرار یا تکلیف‌ و راهکارهای عملی آن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشکده الهیات و حقوق و علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز

چکیده

اختلاف نظر بین انسانها تا جایی که موجب تکامل و پیشرفت علمی و عملی شود، ممدوح و ستوده، و در صورتی که موجب کینه آفرینی و دشمنی میان آنها گردد، مذموم و ناپسند است. در طول تاریخ اسلام، اختلافات از نوع دوم در اثر عوامل مختلف تاریخی و غیره به وجود آمده است. کنار گذاشتن اختلافات از این نوع و به کار گیری اصول وحدت آفرین مانند اصل توحید، اصل پیروی از پیامبر(ص) و اصل رعایت موازین اخلاقی، جزء تکالیف و احکام اولیه (نه ثانوی اضطراری) می‌باشد. ارائه راهکارهای عملی برای رسیدن به این هدف، از قبیل اجتناب از اعمال مستحبی اختلاف برانگیز، تحریم رسمی اهانت و فحاشی به شیعه و سنی و صحابه در فتاوای مراجع و شیوخ دینی و غیره از جنبه‌های جدید تحقیق حاضر می‌باشد. همچنین در این تحقیق اثبات گردید که بروز اختلافات بین شیعه و سنی، عوامل تاریخی داشته که هر چقدر به صدر اسلام و زمان حیات پیامبر(ص) نزدیک می‌شویم، میزان اختلافات کمتر، و برعکس هر چقدر از زمان شارع دورتر می‌شویم، میزان اختلافات زیادتر می‌شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Unity, Compulsion or Obligation, and Its Practical Solutions

نویسنده [English]

  • Reza Ranjbar
Assistant Professor at Islamic Azad University, Tabriz Branch
چکیده [English]

The diversity of ideas among individuals is considered as an admirable act if it causes scientific and practical developments but it is inadmissible when it creates hostility and malice. During the Islamic history, because of various historical events we have witnessed the latter. Removing the differences that causes enmity and following unifying principles like the principle of monotheism, the principle of following the holy prophet of Islam and the principle of observing moral and ethical codes are primary obligations and orders of Islam. One of the novel aspects of the present study is presenting practical solutions in order to achieve this aim, including avoidance of controversial Mustahab (recommended) actions, official prohibition of insulting Shi‘a and Sunni and the companions of the holy prophet by religious authorities, and etc. It has also been proved in this research that the occurrence of disagreement between Shi‘a and Sunni is related to historical factors and as much as we go back in the history towards the time of early Islam and the Prophet’s lifetime (pbuh) the degree and amount of differences and disagreements will be less, and as much as we become further from the period of early Islam, the degree and amount of differences and disagreements will be more.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Unity
  • Compulsion
  • Obligation
  • Solution
  • Historical Factors
قرآن‌ کریم‌، ترجمه مهدی الهی قمشه‌ای، قم، فاطمه الزهرا(س)، 1378ش.
ابن‌ابی‌الحدید، عبدالحمید بن هبة‌الله، شرح‌ نهج‌ البلاغه، ترجمه غلامرضا لایقی، تهران، کتاب نیستان، 1391ش.
بی‌آزار شیرازی، عبدالکریم، همبستگی‌ مذاهب‌ اسلامی: مقالات علمی بیست تن از دانشمندان مذاهب اسلامی،‌ تهران، دانشگاه مذاهب اسلامی، 1387ش.
حکیم، سید محمدباقر، ‌وحدت‌ اسلامی‌ از دیدگاه‌ قرآن‌ و سنت‌، ترجمه‌ عبدالهادی‌ فقهی زاده، تهران، تبیان، 1377ش.
حکیم، سید محمدتقی، الأصول العامة للفقه المقارن، قم، مجمع جهانی اهل‌بیت(ع)، 1418ق.
خمینى، سید روح‌الله، ولایت فقیه، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى(ره)، 1423ق.
دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه دهخدا، تهران، دانشگاه تهران، 1377ش.
شریف مرتضى، على بن حسین، الإنتصار فی إنفرادات الإمامیة، قم، دفتر انتشارات اسلامى، 1415ق.
طباطبایی بروجرى، سید حسین، منابع فقه شیعه، ج22، ترجمه محمدحسین مهورى، تهران، فرهنگ سبز، 1386ش.
گرجی، ‌ابوالقاسم، تاریخ فقه و فقها، تهران، سمت، 1375ش.
مشکینی، علی، إصطلاحات الأصول و معظم أبحاثها، قم، الهادی، 1379ش.
مکارم شیرازى، ناصر، دائرة المعارف فقه مقارن، قم، مدرسه امام على بن ابى‌طالب(ع)، 1427ق.
موسوی سبزوارى، سید على، الإستنساخ بین التقنیة و التشریع، قم، سید علی موسوی سبزواری (مؤلف)، 1423ق.
مولوی‌، محمد بن محمد، مثنوی‌ معنوی، به همت رینولد. الف. نیکلسون، تهران، مولی، 1360ش.
نائینى، محمدحسین، تنبیه الأمة و تنزیه الملة، قم، دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه، 1424ق.
هاشمى شاهرودى، سید محمود، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل‌بیت(ع)، قم، مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل‌بیت(ع)، 1426ق.