مطالعه تطبیقی حج نیروهای امنیتی و انتظامی مستقر در حج از منظر فقه مذاهب خمسه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

کارشناس ارشد فقه مقارن و حقوق جزای اسلامی دانشگاه مذاهب اسلامی

چکیده

نیروهای امنیتی و انتظامی که هرساله موقع حج، در سرزمین وحی مسئول برقراری امنیت و نظم هستند، در برخی مواقع حین انجام وظایف، خود نیز ممکن است حج بجا بیاورند. حال اگر آنان از سوی مافوق خود، این اجازه را یافتند که حج بجا بیاورند، کیفیت حج آنها و احکام مربوط به آن، با توجه به اشتغالاتی که در آن زمان دارند، چگونه خواهد بود؟ آیا اگر برخی از مناسک را به‌طور کامل بجا نیاورند، یا کامل آن را ترک کنند، حج آنها صحیح خواهد بود یا خیر؟ پژوهش حاضر که با تکیه بر توصیف و تحلیل گزاره‌های فقه مذاهب پنج‌گانه اسلامی و با استفاده از گردآوری داده‌های کتابخانه‌ای در پی جواب به سؤالات مذکور برآمده است، روشن می‌سازد که نیروهای امنیتی و نظامی می‌توانند در حین انجام وظیفه حج بجا بیاورند و شرع به آنان این رخصت را داده است که به جای لباس احرام، لباس مخصوص به خود را بپوشند، عرفه را قبل از غروب آفتاب ترک کنند، از مزدلفه پس از مکث کوتاه برگردند، مبیت در منا را به‌کلی ترک کنند، یا فقط در قسمتی از آن حاضر شوند و رمی جمرات خود را ـ به‌جز رمی جمره عقبه ـ باهم در یک یا دو روز جمع کنند و حجشان صحیح می‌باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Comparative Study of the Hajj Pilgrimage of Security Guards Present in Hajj from the Viewpoint of the Jurisprudence of the Five Islamic Denominations

نویسنده [English]

  • Ayoub Shafeipoor
MA at University of Islamic Denominations
چکیده [English]

The security guards who are present at the annual Hajj pilgrimage in Mecca and are in charge of establishing security and order, while performing their duties, may carry out Hajj duty. Yet, the question that rises is that if they are granted the permission by their senior officials to carry out Hajj duty, how will be the quality of their Hajj duty and the related rites, given their commitments and duties at the time, and if they carry out some rites partially, or do not fulfill some of the requirements, will their Hajj duty be accurate or not? Using the description and analysis of propositions of the jurisprudence of the five Islamic Denominations, and collecting data through a library research, the present study attempted to answer the above-mentioned questions, and the findings indicated that the security guards can carry out Hajj duty while performing their job duties. The religious law permits them to wear their uniforms as an alternative to Ihram clothing, leave ‘Arafah before sunset, leave Muzdalifah after a short pause, entirely quit staying in Mina, or just be present at some parts of it, and except the final Ramy al-Jamarat, perform stoning of the devil (Ramy al-Jamarat) in one or two days. If the security guards perform these, their Hajj duty will be accurate.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Hajj
  • Security Guards
  • Jurisprudence of the Five Islamic Denominations
  • Islam
قرآن کریم.
الإجماع، محمد بن ابراهیم ابن‌منذر نیشابوری، بی‌جا، دارالمسلم، 1425ق.
ارواء الغلیل فی تخریج احادیث منار السبیل، محمد ناصرالدین البانی، بیروت، المکتب الإسلامی، 1405ق.
الأم، محمد بن ادریس شافعی، بیروت، دارالمعرفة، 1410ق.
الإنصاف فی معرفة الراجح من الخلاف، علی بن سلیمان مرداوی، بیروت، داراحیاء التراث العربی، بی‌تا.
بدایة المجتهد و نهایة المقتصد، محمد بن احمد ابن‌رشد، قاهره، دارالحدیث، 1425ق.
بدائع الصنائع فی ترتیب الشرائع، ابوبکر بن مسعود کاسانی، بیروت، دارالکتب العلمیة، 1406ق.
البنایة شرح الهدایة، محمود بن احمد عینی، بیروت، دارالکتب العلمیة، 1420ق.
البیان فی مذهب الإمام الشافعی، یحیی بن ابی‌الخیر عمرانی، جده، دارالمنهاج، 1421ق.
التاج و الإکلیل لمختصر خلیل، محمد بن یوسف عبدری غرناطی، بیروت، دارالکتب العلمیة، 1416ق.
تبیین الحقائق شرح کنز الدقائق، عثمان بن علی زیلعی، قاهره، المطبعة الکبری الأمیریة، 1313ق.
تحریر الوسیلة، سید روح‌الله خمینی، قم، مؤسسه مطبوعات دارالعلم‌، بی‌تا.
تذکرة الفقهاء، حسن بن یوسف حلی، قم، مؤسسه آل البیت(ع) لإحیاء التراث‌، 1414ق.
تفسیر القرآن العظیم، اسماعیل بن عمر ابن‌کثیر قرشی، بیروت، دارالکتب العلمیة، 1419ق.
تفسیر المیزان، سید محمدحسین طباطبایی، ترجمه سید محمدباقر موسوی همدانی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1374ش.
تنقیح التحقیق، محمد بن احمد ابن‌عبدالهادی، ریاض، اضواء السلف، 1428ق.
الثوابت و المتغیرات فی مسیرة العمل الإسلامی المعاصر، صلاح صاوی، آمریکا، أکادیمیة الشریعة، 1430ق.
جامع الأمهات، عثمان بن عمر ابن‌الحاجب، بی‌جا، الیمامة، 1421ق.
جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، محمدحسن نجفی، بیروت، داراحیاء التراث العربی، 1404ق.
حاشیة الدسوقی على الشرح الکبیر، محمد بن احمد دسوقی، بیروت، دارالفکر، بی‌تا.
الحاوی الکبیر فی فقه مذهب الإمام الشافعی، علی بن محمد ماوردی، بیروت، دارالکتب العلمیة، 1419ق.
الخلاف، محمد بن حسن طوسى،‌ قم، دفتر انتشارات اسلامى، 1407ق.
الذخیرة، احمد بن ادریس قرافی، بیروت، دارالغرب الإسلامی، 1994م.
الروضة البهیة فى شرح اللمعة الدمشقیة، زین‌الدین بن علی شهید ثانى، قم، کتاب‌فروشی داوری، 1410ق.
روضة الطالبین و عمدة المفتین، یحیی بن شرف نووی، بیروت، المکتب الإسلامی، 1412ق.
سلسلة الأحادیث الصحیحة و شیء من فقهها و فوائدها، محمد ناصرالدین البانی، ریاض، مکتبة المعارف، 1415ق.
سنن ابن‌ماجه، محمد بن یزید ابن‌ماجه قزوینی، بی‌جا، داراحیاء الکتب العربیة؛ فیصل عیسی البابی الحلبی، بی‌تا.
سنن ابی‌داود، ابوداود سلیمان بن اشعث سجستانی، صیدا ـ بیروت، المکتبة العصریة، بی‌تا.
سنن الترمذی، محمد بن عیسی ترمذی، قاهره، مطبعة مصطفى البابی الحلبی، 1395ق.
السنن الکبری، احمد بن حسین بیهقی، بیروت، دارالکتب العلمیة، 1424ق.
شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام، جعفر بن حسن محقق حلی، قم، اسماعیلیان، 1408ق.
الشرح الکبیر علی متن المقنع، عبدالرحمن بن محمد مقدسی، بیروت، دارالکتاب العربی، بی‌تا.
شرح منتهی الإرادات، منصور بن یونس بهوتی، بیروت، عالم الکتب، 1414ق.
صحیح البخاری، محمد بن اسماعیل بخاری، بی‌جا، دارطوق النجاة، 1422ق.
عمدة الفقه، عبدالله بن احمد ابن‌قدامه، بیروت، المکتبة العصریة، 1425ق.
فتح الباری شرح صحیح البخاری، احمد بن علی ابن‌حجر عسقلانی، بیروت، دارالمعرفة، 1379ق.
القواعد و الفوائد، محمد بن مکی شهید اول، قم، کتاب‌فروشی حکیم، 1400ق.
الکافی فی فقه الإمام احمد، عبدالله بن احمد ابن‌قدامه، بیروت، دارالکتب العلمیة، 1414ق.
الکافی، محمد بن یعقوب کلینی، تهران، دارالکتب الإسلامیه، 1367ش.
کنز العرفان فی فقه القرآن، مقداد بن عبدالله سیوری حلی (فاضل مقداد)، تهران، المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة، 1373ش.
کنز العمال فی سنن الأقوال و الأفعال، علی بن حسام‌الدین متقی هندی، بیروت، مؤسسة الرسالة، 1401ق.
اللمعة الدمشقیة فی فقه الإمامیة، محمد بن مکی شهید اول، بیروت، دارالتراث؛ الدار الإسلامیة، 1410ق.
المبسوط فی فقه الإمامیة‌، محمد بن حسن طوسى،‌ تهران، المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة‌، 1387ق.
المبسوط، محمد بن احمد سرخسی، بیروت، دارالمعرفة، 1414ق.
المجموع شرح المهذب، یحیی بن شرف نووی، بیروت، دارالفکر، بی‌تا.
المختصر النافع فی فقه الإمامیة، جعفر بن حسن محقق حلی، قم، مؤسسة المطبوعات الدینیة، 1418ق.
مختلف الشیعة فی احکام الشریعة، حسن بن یوسف حلی، قم، دفتر انتشارات اسلامى، 1413ق.
المدونة، مالک بن انس، بیروت، دارالکتب العلمیة، 1415ق.
مسالک الأفهام الی تنقیح شرائع الإسلام، زین‌الدین بن علی شهید ثانى، قم، مؤسسة المعارف الإسلامیة، 1413ق.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، حسین بن محمدتقی نوری، بیروت، مؤسسة آل البیت(ع)، 1408ق.
المسند الصحیح المختصر بنقل العدل عن العدل الى رسول الله(ص) (صحیح مسلم)، مسلم بن حجاج قشیری نیشابوری، بیروت، داراحیاء التراث العربی، بی‌تا.
مغنی المحتاج الى معرفة معانی الفاظ المنهاج، محمد بن احمد خطیب شربینی، بیروت، دارالکتب العلمیة، 1415ق.
المغنی، عبدالله بن احمد ابن‌قدامه، قاهره، مکتبة القاهرة، 1388ق.
مناسک حج، محمدرضا محمودی، تهران، نشر مشعر، 1429ق.
المهذب فی فقه الإمام الشافعی، ابراهیم بن علی شیرازی، بیروت، دارالکتب العلمیة، بی‌تا.
مواهب الجلیل فی شرح مختصر خلیل، محمد بن محمد حطاب، بیروت، دارالفکر، 1412ق.
الموطأ، مالک بن انس، ابوظبی، مؤسسة زاید بن سلطان آل نهیان للأعمال الخیریة و الإنسانیة، 1425ق.
نهایة المحتاج الی شرح المنهاج، محمد بن احمد رملی، بیروت، دارالفکر، 1404ق.
نیل الأوطار، محمد بن علی شوکانی، قاهره، دارالحدیث، 1413ق.