TY - JOUR ID - 6829 TI - عفو از قصاص در متون فقهی مذاهب اسلامی JO - مطالعات تقریبی مذاهب اسلامی (فروغ وحدت) JA - MTMI LA - fa SN - 2252-0678 AU - غضنفری, علی AU - نبیل, آغامحمد AD - Y1 - 2014 PY - 2014 VL - 9 IS - 36 SP - 58 EP - 69 KW - قتل KW - قصاص KW - عفو KW - مجنی علیه KW - ولی دم KW - حاکم DO - N2 - عفو در سقوط قصاص هنگامی اعتبار دارد که عفو کننده صاحب قصاص و شرایط لازم را داشته باشد، بنابراین عفو مجنون، صغیر و یا عفو اشخاص فضولی به اتفاق همه فقها در سقوط قصاص اعتبار ندارد. فقها اتفاق نظر دارند که صاحبان عفو از قصاص، مجنی علیه و اولیای دم هستند که هرگاه برای مقتول، ولی دمی وجود نداشته باشد، ولی دم وی، حاکم جامعه می‌‌باشد. اما در خصوص عفو برخی از اولیای دم در سقوط قصاص و نیز عفو حاکم در صورت وجود اولیای دم، باهم اختلاف نظر دارند. به عقیده فقهای امامیه، عفو برخی از اولیای دم در سقوط قصاص اعتباری ندارد و بقیه اولیای دم می‌‌توانند با دادن سهمیه کسانی که جانی را عفو نموده‌‌اند، او را قصاص نمایند. اما به عقیده فقهای اهل‌‌سنت، عفو برخی از اولیای دم در سقوط قصاص اعتبار دارد و حق قصاص بقیه اولیای دم را اسقاط خواهد نمود؛ عمده دلیل آنها این است که قصاص تجزیه بردار نیست؛ یعنی نمی‌‌توان جانی را هم قصاص نمود و هم زنده گذاشت. به عقیده اکثریت فقها، عفو جانی از طرف حاکم جامعه، بدون اخذ خون‌‌بها، اعتبار ندارد، بلکه عفو وی، وقتی نافذ و معتبر خواهد بود که به عنوان «وارث من لا وارث له» با اخذ خون‌‌بها جانی را عفو نماید. اما عده‌‌ای از فقها به حاکم جامعه اجازه عفو جانی را حتی در صورت وجود اولیای دم نیز داده‌‌اند، مشروط بر اینکه حاکم جامعه احتمال وقوع مفسده و فتنه‌‌ای را در اجرای قصاص تشخیص دهد، در چنین حالتی، وی می‌‌تواند حتی در صورت وجود اولیای دم و بدون اخذ خون‌‌بها، جانی را عفو نماید. UR - https://foroughevahdat.mazaheb.ac.ir/article_6829.html L1 - https://foroughevahdat.mazaheb.ac.ir/article_6829_8fb56c938adce2929da0d7b8eaa4c007.pdf ER -