دعا در قرآن و عهد عتیق

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره)

2 کارشناس ارشد ادیان ابراهیمی دانشگاه مذاهب اسلامی

چکیده

در طول تاریخ، زیباترین و دلنشین‌‌ترین لحظات زندگی انسان مؤمن، دعا کردن به درگاه خداوند متعال بوده است. تکیه کردن به بالاترین قدرت هستی و توجه به مبدأ وجود، و بی‌‌نیازی از سایر موجودات، موجب آرامش روحی فرد می‌‌شود. می‌‌توان گفت مهم‌‌ترین عنصر مشترک بین انسانهای دین‌‌دار در ادوار مختلف، دعا بوده و هست، چنان‌‌که زبان گفتگوی همه انسانهای مؤمن در ادیان مختلف، دعا بوده است و از این طریق با معبود حقیقی خویش به راز و نیاز پرداخته و حوایج خویش را از او طلب می‌‌کردند. در این مقاله، با مراجعه به متون مقدس و روایات معتبر، اهمیت دعا، نقش دعا در زندگی مؤمنان، اخلاص در دعا، عنصر زمان و مکان در دعا، دعاهای فردی و اجتماعی، و دیگر موضوعات کلیدی و عنوانهای مشترک و متفاوت‌ نیایشی دو دین آسمانی اسلام و یهود، از منظر قرآن و عهد عتیق مورد پژوهش قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Prayer in Qur’an and Old Testament

نویسندگان [English]

  • Mohammad Javad Shams 1
  • Hamdollah Adim 2
1
2
چکیده [English]

In history the most beautiful and melodious life’s moments for a pious human is praying with the Almighty God. Relying on the highest power in the cosmos and considering to source of World and independence from all creatures leads Man to mental peace. Could say the important common element among pious people in different eras was prayer, as the dialogue language of all pious people in different religions is prayer so they from this way pray with God and request their needs from Him. This article with referring to Holy Books and reliable Hadiths is studies the importance of prayer, the role of prayer in life of pious people, sincerity in prayer, the element of time and place, personal and social prayers, other key subjects, common titles and differences of two divine and benedictional religions of Islam and Jew from Qur’an and Old Testament point of view.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Prayer
  • Islam
  • Jew
  • Qur’an
  • Old Testament
قرآن کریم.
آمدی، عبدالواحد بن محمد، غرر الحکم و درر الکلم، قم، دارالحدیث، چاپ اول، 1383ش.
آملی، محمد بن محمود، نفایس الفنون، به کوشش بهروز ثروتیان، تهران، فردوس، چاپ اول، 1380ش.
ابن­‌ابی­‌جمهور احسائی، محمد بن علی، عوالی اللئالی، قم، سیدالشهداء، چاپ اول، 1405ق.
ابن­‌بابویه، محمد بن علی، معانی الاخبار، بیروت، مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، چاپ اول، 1410ق.
ابن­‌فارس، احمد، معجم مقاییس اللغه، به کوشش عبدالسلام محمد هارون، قم، مکتب الاعلام الاسلامی، چاپ اول، 1404ق.
ابن­‌فهد حلی، احمد، عدة الداعی، بیروت، دارالکتب الاسلامی، چاپ اول، 1407ق.
ابن­‌منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، بیروت، داراحیاء التراث العربی، چاپ اول، 1408ق.
اشتاین سالتس، آدین، سیری در تلمود، ترجمه باقر طالبی دارابی، قم، مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب، چاپ اول، 1383ش.
بهایی، محمد، مفتاح الفلاح، تهران، حکمت، چاپ چهارم، 1379ش.
پیترز، اف. ئی، یهودیت، مسیحیت، اسلام، ترجمه حسین توفیقی، قم، مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب، چاپ اول، 1384ش.
جوادی آملی، عبدالله، تفسیر موضوعی قرآن کریم، قم، اسراء، چاپ دوم، 1383ش.
جوهری، اسماعیل بن حماد، صحاح اللغه، به کوشش احمد عبدالغفور عطار، بیروت، دارالعلم للملایین، چاپ اول، بی‌تا.
حکیمی، محمدرضا، جامعه سازی قرآنی، قم، دلیل ما، چاپ هفتم، 1383ش.
خاتمی، روح­‌الله، شرح و تفسیر دعای مکارم الاخلاق، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ اول، 1376ش.
دیلمی، حسن بن حسن، ارشاد القلوب، قم، شریف رضی، 1412ق.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد، مفردات الفاظ القرآن، تحقیق: صفوان عدنان داوودی، دمشق، دارالقلم؛ بیروت، الدار الشامیه، چاپ اول، 1416ق.
زبیدی، محمدمرتضی، تاج العروس من جواهر القاموس، بیروت، دارالمکتبة الحیاة، 1414ق.
زمخشری، محمود بن عمر، اساس البلاغه، به کوشش عبدالرحیم محمود، بیروت، دارالمعرفه، بی‌تا.
شرقی، محمدعلی، قاموس نهج البلاغه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ دوم، بی­‌تا.
شریعتی، علی، نیایش، تهران، الهام، چاپ نهم، 1378ش.
شریف رضی، نهج البلاغه، ترجمه سید جعفر شهیدی، تهران، علمی و فرهنگی، 1379ش.
شهید ثانی، زین­‌الدین بن علی، مصباح الشریعه، بیروت، مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، چاپ دوم، 1413ق.
شهیدی، سید محمدباقر، دعاها و تهلیلات قرآنی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1375ش.
طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی همدانی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، 1374ش.
طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران، فراهانی، چاپ اول، 1360ش.
غزالی، محمد بن محمد، احیاء علوم الدین، ترجمه مؤیدالدین محمد خوارزمی، تهران، علمی و فرهنگی، چاپ سوم، 1372ش.
قرشی، سید علی­‌اکبر، قاموس قرآن، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ یازدهم، 1372ش.
قمی مشهدی، محمد بن محمدرضا، تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1368ش.
کتاب مقدس (ترجمه قدیم).
کفعمی، علی بن حسن، البلد الامین، بیروت، مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، چاپ اول، بی­‌تا.
کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، به کوشش محمدحسین درایتی، قم، دارالحدیث، چاپ اول، 1430ق.
کهن، ابراهام، گنجینه‌ای از تلمود، ترجمه امیر فریدون گرگانی، تهران، اساطیر، چاپ اول، 1382ش.
گیل، سام دی، «دعا از سه منظر»، ترجمه حمید بخشنده، مجله هفت آسمان، شماره 36، زمستان 1386ش.
مسلم بن حجاج، صحیح مسلم، بیروت، دارالکتب العلمیه، بی­‌تا.
مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ اول، 1416ق.
مهروش، فرهنگ، مروری بر گستره دعاپژوهی، تهران، بصیرت، چاپ اول، 1389ش.
نسائی، احمد بن شعیب، سنن الکبری، بیروت، دارالکتب العلمیه، چاپ اول، 1411ق.
Abrahams, Isreal, “Prayer”, Encyclopaedia Judaica, Vol.13, Jerusalem, Keter Publishing, 1996.
Bowker, John (Ed), the Oxford Dictionary of World Religions, Oxford University Press, 1997.
Heincmann, Josef, “Amidah”, Encyclopaedia Judaica, Vol.2, Jerusalem, Keter Publishing, 1996.
Heshel, Abraham, Between God and Man, The Free Press, New York, 1959.
Jacobs, Louis, “Shema”, Encyclopaedia Judaica, Vol.14, Jerusalem, Keter Publishing, 1996.
Perles, Felix, “Prayer (Jewish)” Encyclopaedia of Religion and Ethics, Vol.X, James Hastings (Ed), Edinburgh: T&T. Clark, 1914.
Wouk, Herman, This Is My God, Great Brition, London, 1960.