بررسی تطبیقی تفاسیر المنار و الفرقان در حوزه جایگاه احادیث در تبیین مبهمات قرآن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) قزوین

2 مربی گروه معارف اسلامی دانشگاه پیام نور

3 کارشناس ارشد علوم قرآن و حدیث دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) قزوین

چکیده

یکی از انواع علوم قرآنی، تعیین مبهمات آن است. منظور از مبهمات قرآن‏، افراد، مکانها، زمانها، اقوام و اشیایی است که در آیات قرآن به شکل مبهم از آنها سخن به میان آمده است و مصداق آنها به روشنی معیّن نیست. همچنین برخی جزئیات قصص قرآن و امور غیبی مانند حقیقت فرشتگان، ابلیس، جن و بهشت نیز از جمله مبهمات محسوب می‌شود. برخی مفسران برای تبیین آنها، به آنچه از متن قرآن فهمیده می‌شود، اکتفا می‌کنند، گروهی دیگر به روایات متوسل شده و تا جایی پیش می‌روند که از هر روایت اسرائیلی نیز روی‌گردان نیستند و با اشتیاق فراوان به نقل آنها می‌‌پردازند، البته یکی از بسترهای نقل روایات اسرائیلی نیز مبهمات است. این تحقیق با روش توصیفی ـ تحلیلی و با هدف بررسی تطبیقی دو تفسیر المنار و الفرقان درباره جایگاه و نقش روایات در تبیین مبهمات قرآن سامان یافته است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که این تفاسیر جزء گروه اول بوده و به شدت از روایات و به خصوص اسرائیلیات در تبیین مبهمات پرهیز نموده‌، و به آنچه از قرآن فهمیده می‌شود، بسنده کرده‌اند. برخی از مهم‌ترین دلایل روی‌گردانی آنان از روایات در تبیین مبهمات، عبارتند از: سکوت خداوند در بیان جزئیات بیشتر در این آیات، ضعف در روایات تفسیری، وجود اسرائیلیات در روایات و مشکل نقل به معنا در روایات.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Comparative examination of Al Menar and Al Forqan’s interpretations in the place of Hadiths in illustrating Qur’an’s Mobhamat

نویسندگان [English]

  • Mohammad Molavi 1
  • Nabi Allah Sadrifar 2
  • Marziye Mehri Sabet Chamachaei 3
1
2
3
چکیده [English]

One of branches of Qur’anic science is to determining Mobhamat. The intended purpose of Mobhamat of Qur’an are places, people, ethics and objects that in Qur’an speaks about them ambiguously and their meaning is not clearly. Moreover, a part of Qur’anic details such as Qur’anic stories and unseen matters like the truth of Angels, Satan, Jinn and heaven also are including in Mobhamat. A number of interpreters for explaining Mobhamat only confine to things that understand from verses of Qur’an but a group of them resort to Hadith and so far that even utilize from Israeeli Hadiths and willingly narrated them, of course one of contexts of Israeeli Hadiths are Mobhamat. Thus this research with comparative-analytic method and with aim of comparative examination of two interpretative books of Al Menar and Al Forqan explains place and role of Hadiths in illustration of Qur’an’s Mobhamat. The findings of this study shows that these interpretations were from first group and severely abstain from Hadiths especially Israeeli Hadiths and suffice to their understanding from Holy Qur’an. Some of their important reasons for abstaining from Hadiths are: the silence of God in mentioning more details in these verses, weakness in interpretative Hadiths, existence of Israeeli in Hadiths and the problem of narrating the meaning in Hadiths.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Al Menar
  • Al Forqan
  • Mobhamat
  • interpretive Hadiths
  • Israeeliyat

مراجع

قرآن کریم.
جرمی، ابراهیم محمد، معجم علوم القرآن، دمشق، دارالقلم، 1422ق.
حسینی طباطبایی، مصطفی، شیخ محمد عبده مصلح بزرگ مصر، تهران، قلم، 1357ش.
خرمشاهی، بهاءالدین، تفسیر و تفاسیر جدید، تهران، کیهان، 1364ش.
ذهبی، محمدحسین، التفسیر و المفسرون، بیروت، داراحیاء التراث العربی، 1369ش.
رشیدرضا، محمد، تاریخ الاستاذ الامام، مصر، المنار، 1931م.
همو، تفسیر المنار، مصر، الهیئة المصریة العامة للکتاب، 1990م.
همو، مجله المنار، مصر، المنار، 1315-1345ق.
رومی، فهد بن عبدالرحمن، اتجاهات التفسیر فی القرن الرابع عشر، عربستان، ادارات البحوث العلمیة، 1407ق.
همو، منهج المدرسة العقلیة الحدیثة فی التفسیر، بیروت، مؤسسة الرسالة، 1407ق.
سیوطی، عبدالرحمن بن ابی ­بکر، الاتقان فی علوم القرآن، بیروت، دارالکتب العربیة، 1421ق.
شحاته، عبدالله، منهج الامام محمد عبده فی التفسیر القرآن الکریم، قاهره، الرسائل الجامعیة، بی­ تا.
شقیر، شفیق بن عبد، موقف المدرسة العقلیة الحدیثة، بیروت، المکتب الاسلامی، 1419ق.
شلتوت، محمود، تفسیر القرآن الکریم، بیروت، دارالشروق، 1408ق.
صادقی تهرانی، محمد، اجتهاد و تقلید از دیدگاه کتاب و سنت، قم، شکرانه، 1390ش.
همو، الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن و السنة، قم، فرهنگ اسلامى، 1365ش.
همو، «قرآن تنها معیار در تفسیر» (گفتگو)، مجله بینات، شماره 30، تابستان 1380ش.
طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1417ق.
عبدالرحیم، عبدالغفار، الامام محمد عبده و منهجه فی التفسیر، قاهره، المرکز العربی للثقافة و العلوم، 1400ق.
عبده، محمد، تفسیر جزء عمّ، قاهره، مراقبة البحوث و الثقافة بالأزهر، بی­ تا.
عنایت، حمید، اندیشه سیاسی در اسلام معاصر، ترجمه بهاءالدین خرمشاهی، تهران، خوارزمی، 1372ش.
معرفت، محمدهادی، التفسیر و المفسرون فی ثوبه القشیب، مشهد، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، 1377ش.
مؤدب، سیدرضا، علم الدرایه تطبیقی، قم، مرکز جهانی علوم اسلامی، 1382ش.
مودودی، سید ابوالاعلی، تفهیم القرآن، ترجمه کلیم الله متین، لاهور، دارالعروبة للدعوة الاسلامیة، 1989م.
نفیسی، شادی، عقل‌گرایی در تفاسیر قرن چهاردهم، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، 1379ش.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار