بررسی تطبیقی نحوه مواجهه محمد رشیدرضا و علامه طباطبایی با روایات در تفسیر قرآن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد دانشگاه تهران

2 استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه مذاهب اسلامی

3 ندارم

چکیده

بحث مبانی و نظریات دانشمندان اسلامی‌درباره حدیث از مسائل اختلافی بین مسلمانان و به وجود آمدن مسلک-‌های مختلف در این زمینه می‌باشد و یا حتی باعث ایجاد تفرقه بین گروه‌های مسلمان می‌شود. و با توجه به اینکه دین اسلام دین وحدت است، پرداختن به این موضوع ضرورت پیدا می‌کند بنابراین این مقاله با روش توصیفی تحلیلی به نگارش در‌آمده است و با مراجعه‌‌‌ی کتابخانه‌ای به آثار این دو دانشمند مستندات و شواهد لازم استخراج و تحلیل می‌شود که به کنکاش و تطبیق آراء حدیثی دو مفسر بزرگ از شیعه و اهل سنت (علامه طباطبایی و محمد رشیدرضا) نگاشته شده است. به صورت کلی به دو اصل مهم یعنی مبانی و نظریات حدیثی هر مفسر ‌‌بصورت مجزا و سپس تطبیق آنها با یکدیگر‌ پرداخته شد. با بررسی تطبیقی این دو می‌توان به این نتیجه رسید که این دو دانشمند در اغلب موارد مبانی مشترک دارند از جمله موافقت حدیث با قرآن، عدم حجیت خبر واحد، عقل گرایی و رویکرد نقدی به حدیث و همچنین نظریات مشترکی مانند عدم عدالت همه‌ی صحابه، عدم کتابت حدیث در قرن اول هجری و وجود اسرائیلیات در روایات، بین آن‌دو وجود دارد. گرچه رشیدرضا در برخی موارد مانند حجیت خبر واحد موضع جدی‌تری دارند و آن را جز برای خود شخص حجت نمی‌داند . ونیز ایشان اغلب صحابه را عادل می‌داند ولی علامه با وجود این‌که برخی از صحابه را عادل می‌داند لیکن به عدالت اغلبی صحابه معتقد نیست. اما به دلیل هم عقیده بودن علامه و رشیدرضا در اصول و نظریات حدیثی می‌توان علامه را موید نظریات رشیدرضا و چه بسا همفکر و همسو با ایشان دانست.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

بررسی تطبیقی نحوه مواجهه محمد رشیدرضا و علامه طباطبایی با روایات در تفسیر قرآن

نویسندگان [English]

  • majid maaref 1
  • Morteza Ghasemi Hamed 2
  • Leila Bahmeyari 3
1 Professor at Tehran University
2 Assistant Professor at University of Islamic Denominations
3 -
چکیده [English]

بحث مبانی و نظریات دانشمندان اسلامی‌درباره حدیث از مسائل اختلافی بین مسلمانان و به وجود آمدن مسلک-‌های مختلف در این زمینه می‌باشد و یا حتی باعث ایجاد تفرقه بین گروه‌های مسلمان می‌شود. و با توجه به اینکه دین اسلام دین وحدت است، پرداختن به این موضوع ضرورت پیدا می‌کند بنابراین این مقاله با روش توصیفی تحلیلی به نگارش در‌آمده است و با مراجعه‌‌‌ی کتابخانه‌ای به آثار این دو دانشمند مستندات و شواهد لازم استخراج و تحلیل می‌شود که به کنکاش و تطبیق آراء حدیثی دو مفسر بزرگ از شیعه و اهل سنت (علامه طباطبایی و محمد رشیدرضا) نگاشته شده است. به صورت کلی به دو اصل مهم یعنی مبانی و نظریات حدیثی هر مفسر ‌‌بصورت مجزا و سپس تطبیق آنها با یکدیگر‌ پرداخته شد. با بررسی تطبیقی این دو می‌توان به این نتیجه رسید که این دو دانشمند در اغلب موارد مبانی مشترک دارند از جمله موافقت حدیث با قرآن، عدم حجیت خبر واحد، عقل گرایی و رویکرد نقدی به حدیث و همچنین نظریات مشترکی مانند عدم عدالت همه‌ی صحابه، عدم کتابت حدیث در قرن اول هجری و وجود اسرائیلیات در روایات، بین آن‌دو وجود دارد. گرچه رشیدرضا در برخی موارد مانند حجیت خبر واحد موضع جدی‌تری دارند و آن را جز برای خود شخص حجت نمی‌داند . ونیز ایشان اغلب صحابه را عادل می‌داند ولی علامه با وجود این‌که برخی از صحابه را عادل می‌داند لیکن به عدالت اغلبی صحابه معتقد نیست. اما به دلیل هم عقیده بودن علامه و رشیدرضا در اصول و نظریات حدیثی می‌توان علامه را موید نظریات رشیدرضا و چه بسا همفکر و همسو با ایشان دانست.

کلیدواژه‌ها [English]

  • رشیدرضا
  • علامه‌ طباطبایی
  • تفسیر المنار
  • تفسیر المیزان
  • حدیث